TELEFON görüşmesinin 10 Ocak 2022’de ABD-Rusya heyetleri ortası yapılacak görüşmeler öncesinde gerçekleştiğine dikkat çeken Amerikan tarafı, Kremlin’den Ukrayna krizi ile ilgili somut adımlar beklediklerini lisana getirdi. İki başkanın görüşmesi hakkında yazılı açıklama yapan Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, “Telefon görüşmesinde Lider Biden Rusya önderi Vladimir Putin’den Ukrayna tansiyonunda tansiyonun düşürülmesi davetini yineledi.
‘GÜÇLÜ CEVAP VERİLİR’
Rusya’nın Ukrayna topraklarını işgal etmeye devam etmesi durumunda ABD ve müttefiklerinin güçlü karşılık vermek mecburiyetinde kalacaklarını karşı tarafa iletti. Bu cevabın Rusya’nın Batı dünyasından büsbütün izole edilmesine kadar gidebileceğini vurguladı. İstenmeyen bu gidişata alternatif yollar bulunduğunu da görüşmede lisana getiren Biden, önümüzdeki yılın birinci günlerinde ABD-Rusya heyetler ortası ikili görüşmeler, Rusya-NATO Kurulu toplantısı ve akabinde Rusya-Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilâtı (AGİT) temasları yapılacağını hatırlatarak bu üç platformun diplomatik tahlil yolunu açtığını belirtti” sözlerini kullandı.
NÜKLEER SAVAŞ KONUSU
Rusya ile Batı ortasında tansiyonun ne kadar kritik bir kademeye geldiği de evvelki günkü Putin-Biden telefon görüşmesinde ortaya çıktı. İki başkan, nükleer savaşın tetiklenmesi ihtimalini dahi ele aldı. Görüşmede bu hususun görüşüldüğünü itiraf eden Putin’in dış siyaset yardımcısı Yuriy Uşakov, “Telefon görüşmesinde Amerikan tarafı birkaç sefer nükleer savaş konusunu açtı. İki nükleer güce sahip devletin, Ukrayna yüzünden bu türlü bir savaşı başlatmaması gerektiği vurgulandı. ABD ve Rusya’nın dünyaya karşı büyük sorumlulukları bulunduğu hatırlatıldı” dedi.
BİDEN NE İSTEDİ:
– Rusya, Ukrayna sonuna yığdığı ve savaşa hazır durumda tuttuğu on binlerce asker ve ağır silahı bir an evvel geri çekerek tansiyon düzeyini düşürmeli.
– Rusya, Ukrayna içişlerine müdahale etmeye son vermeli. Donbas krizi Ukrayna’nın bağımsızlık ve toprak bütünlüğü çerçevesinde memleketler arası hukukun öngördüğü halde çözülmeli.
– Rusya’nın, Batı’nın ve bilhassa ABD’nin ikazlarını dikkate almayarak Ukrayna’dan yeni topraklar koparmaya kalkışması durumunda olaylar 2014 üzere olmayacak (Kırım’ın işgali). Batı ülkeleri, Moskova’ya sert müşterek karşılık vererek Rusya’yı büsbütün izole etme adımı atacak.
– İstenmeyen berbat senaryoların hayata geçirilmemesi için diplomasiye talih verilmeli. Rusya da masaya oturmalı. Ocak ayı başında ABD-Rusya, Rusya-NATO ve AGİT-Rusya formunda üç kapsamlı görüşme yapılarak tahlil bulunmalı. Eski Sovyet cumhuriyetleri, günümüzde bağımsız devletler. Hangi birlik yahut ittifaka katılma isteği göstereceklerine kendileri karar verecektir.
PUTİN NE İSTEDİ:
– ABD ve NATO eski Sovyet cumhuriyetlerini Batı askeri ittifakına hiçbir vakit kabul etmemeli. NATO’nun Ukrayna ve Gürcistan ile 2000’li yılların ortalarında imzaladığı üyelik yol haritası muahedesi geri çekilmeli.
– NATO ve bilhassa ABD, Ukrayna ile ikili muahedeler yaparak, Rusya’ya komşu ülkelere silah yığınağı yapmamalı. Ukrayna ordusunu silahlandırmamalı.
– ABD, NATO ve Batı Avrupa ülkeleri, Rusya’ya güvenlik garantileri vermeli. Batılı ülkeler, Rusya’nın sonlarına yakın Polonya, Romanya ve Bulgaristan üzere eski Doğu Bloku ülkelerinin topraklarına orta ve kısa menzilli nükleer füzeler yerleştirmeyeceklerini kabul etmeli. Moskova’ya bu kuralı pekiştiren ve tüzel geçerliliği de olan bir muahede evrakı sunulmalı.
– ABD idaresinin, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik siyasetlerini mazeret ederek Moskova’ya yönelik birtakım yeni yaptırımlar kabul etmesi durumunda Kremlin’in, Washington idaresi ile tüm münasebetlerini koparmaya hazır olduğu bildirisi da net bir halde iletildi.
MOSKOVA, GÜVENLİK GARANTİLERİNDE ISRARLI
Biden ile Putin ortasında aralıkta iki görüşmenin gerçekleştiğine dikkat çeken Uşakov, “Bizim açımızdan bu ikinci temasın en değerli sonucu Biden’ın Putin’in tekraren lisana getirmesi üzerine Ukrayna’ya hücum silahları yerleştirilmeyeceğine dair kelam vermesi oldu. Olağan bizim için bu kelamlı garantinin ocak ayında yapılacak bir dizi geniş çaplı görüşmede hukuksal bağlayıcı dokümana dönüşmesi lazım. Biden’ın mümkün yeni yaptırım ikazına da Putin cevap verdi. Yeni yaptırım kabul edilirse Rusya’nın ABD ile tüm bağları koparacağı Putin tarafından lisana getirildi” dedi. Uşakov ayrıyeten 10, 12 ve 13 Ocak’ta yapılacak temasların akabinde Putin ile Biden’ın yeni bir telefon görüşmesi gerçekleştirmek için anlaştıklarını söyledi.