Dünya’nın sıcaklığı, sanayi öncesi seviyelerin 1,5 santigrat derece üzerine çıkarak endişe verici bir hızla arttı. 2023 ve 2024 yıllarında El Nino etkisi ve hava kirliliğinin artmasıyla sıcaklık rekorları kırıldı. Ancak bilim insanları, bu durumun geçici bir sapma mı yoksa küresel ısınmanın hızlandığının bir işareti mi olduğunu tartışıyor.
Ancak bu ani artış, iklim verilerinde sadece geçici bir sapma mı, yoksa gezegenin beklenenden daha hızlı ısındığının erken bir göstergesi mi? sorusunu akıllara getirdi.
Bazı bilim insanları, bu ani artışın iki faktörle büyük ölçüde açıklanabileceğini savunuyor.
El Nino, Doğu tropikal Pasifik Okyanusu’nda sıcak su birikmesiyle ortaya çıkan ve genellikle daha sıcak hava ve daha çalkantılı hava koşullarına yol açan doğal bir hava modeli.
Diğeri ise, son birkaç yılda hava kirliliğinin azalması.
Hava kirliliği, güneş ışığını uzaya geri yansıtarak ve alçak seviyeli bulutların oluşumunu destekleyerek gezegeni soğutabiliyor.
Bu azalma, El Nino ile birleşerek 2023’teki sıcaklık artışına neden olmaya yetecek büyüklükteydi.
Ancak bu azalmaya neyin sebep olduğu ve bunun normal iklim dalgalanmalarına bağlanıp bağlanamayacağı belirsizliğini koruyor.
Çalışmanın yazarlarına göre, sadece hava kirliliğinin azalması bu durumu tam olarak açıklamıyor.
Almanya’daki Alfred Wegener Enstitüsü’nde görev yapan iklim fizikçisi Helge Goessling, “Bu durumun iklim değişikliğinin hızlanmasının açık bir kanıtı olduğunu söylemekte çok dikkatli olmalıyız, ancak bir şeyler oluyor olabilir.” dedi.
2023’TE ÖNCEKİ REKORLARI ALT ÜST ETMİŞTİ
2023 yılı, küresel sıcaklıklar açısından “çizelge dışı” bir şekilde sıcak geçmişti.
Sanayi öncesi döneme kıyasla ortalama 1,45 santigrat derecelik bir ısınma kaydedildi ve önceki rekorları alt üst etti.
Bu seviyedeki bir ısınma, bilim insanlarının önceki trendler ve modellemelere dayanarak beklediği aralığın dışındaydı.
Ancak bu hava modelinin etkisinin azalıp ekvatoral Pasifik’te koşulların normale dönmesinden sonra sıcaklıkların düşmesini bekliyorlardı.
Bunun yerine, küresel sıcaklıklar yüksek kaldı, daha fazla rekor kırıldı ve büyük bir farkla 2024’ü şimdiye kadarki en sıcak yıl haline getirdi.
Bunun büyük ölçüde okyanus taşımacılığı yapan gemilerdeki hava kirliliğiyle ilgili yeni düzenlemelerden kaynaklandığı öne sürülüyor.
2020 yılında Birleşmiş Milletler Uluslararası Denizcilik Örgütü, uluslararası sularda seyreden gemilerin kükürt emisyonlarını yüzde 80 oranında azaltmasını zorunlu kılan bir kural uygulamaya koydu.
Ağustos ayında yayınlanan bir uydu görüntüsü analizi, kükürt içeren kirlilik parçacıklarının alçak seviyeli sisleri oluşturarak gemi izleri meydana getirdiği olaylarda belirgin bir azalma olduğunu gösteriyor.
Bu değişikliklerin, Goessling’in ekibinin belirttiği bulut örtüsündeki genel azalmayla ilişkilendirildiği görülüyor.
Gettelman, eğer doğruysa, bunun yakın zamandaki sıcaklık artışının hava kirliliğindeki kısa vadeli değişiklikler ve El Nino tarafından yönlendirilen tek seferlik bir olgu olabileceğini gösterdiğini söylüyor.
