Ramaphosa “Seyahatin yasaklanması, bilim tarafından desteklenen bir tedbir olmadığı üzere bu varyantın yayılmasını engellemekte de tesirli olmayacaktır” dedi.
Pekala kim haklı? Bilim, seyahatin virüsün yayılması konusundaki tesiri hakkında ne diyor?
DSÖ’NÜN GÖRÜŞÜ NE?
Omicron varyantı ortaya çıktıktan sonra Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) tarafından yayınlanan ikazda kapsamlı seyahat yasaklarının, yeni virüsün yayılmasını engellemeyeceği uyarısı yapıldı.
WHO, buna karşılık yasaklamaların “insanların hayatları ve geçimlerine çok ağır olumsuz etkileri” olduğunu ekliyor.
Örgüt “İlaveten bu yasaklar ülkelerin salgınla ve gen haritalamasıyla ilgili bilgileri paylaşması üzerinde caydırıcı tesir yapmak suretiyle global seviyede salgınla gayrete ziyan da verebilir” değerlendirmesini yaptı.
Dünya Sıhhat Örgütü ülkelerin seyahat yasaklarının “risk değerlendirmesine dayalı ve sonlu süreli” olmasını da tavsiye ediyor.
Salgının başladığı 2020’den bu yana WHO “genel olarak etkisiz” diye niteleyerek, yasağı desteklemediğini açıkça gösterdi.
Salgının birinci aylarında ise WHO, “Uluslararası trafiğe önemli biçimde müdahale eden seyahat tedbirleri, yalnızca bir salgının başlangıcında, ülkelere vakit kazandırmak için uygulanabilir” demişti.
Lakin WHO’nun bu tavrı periyodun ABD Lideri Donald Trump tarafından eleştirildi ve Trump, evvel Çin ve daha sonra Avrupa’dan gelen uçuşlara sonlarını kapattı.
Salgının başlangıcında birçok öteki ülke de Çin ve enfeksiyon seviyesi yüksek ülkelere hudutlarını kapattılar.
Dünya Sıhhat Örgütü bu yılın başlarında tavsiyelerini güncellerken ülkelere seyahat yasakları konusunda, ülkelerin virüse karşı doğal bağışıklık ve aşılanma seviyelerini, varyantların yaygınlığını, test ve karantina süreçlerinin aktifliğini göz önüne almalarını tavsiye etti.
Örgüt virüsün varyantlarının oluşturduğu riskler konusunda kaygılanan ülkelerin “zaman olarak sonlu bir müddet, seyahatlere sınırlama getirebileceklerini” bildirdi.
BİLİMSEL BİLGİLER NELER?
Geçen yıl pandeminin başladığı devirde yapılan araştırmalar seyahat kısıtlamalarının en azından virüsün yayılmasını yavaşlatma bakımından başlangıçta bir tesiri olabileceğine işaret ediyor.
Nature isimli bilim mecmuasında 2020 yılının Aralık ayında yayımlanan bir araştırmaya nazaran; seyahat yasağı kararları, pandeminin en başlarında tesirli olduysa da vakit geçtikçe tesirleri azaldı.
Almanya’daki WZB Berlin Toplumsal Bilimler Merkezi tarafından geçen yılın Ekim ayında yapılan bir araştırma, 180’den fazla ülkede seyahat sınırlamaları ve mevt oranlarına baktı ve misal sonuçlara vardı.
Bu araştırma bilinenlere şunları da ekledi:
- Seyahat yasakları, ülkeler şimdi mevtle sonuçlanan hadiselerin sayısı 10’u bulmadan konduğunda en büyük etkiyi yaratıyor
- Ülkeye giren herkese karantina zaruriliği hudut kapatmaktan daha tesirli oldu
- Belirli ülkeleri hedefleyen sınırlamalar, bütün seyahati kapsayan yasaklardan daha tesirli oldu
İngiltere’de pandeminin birinci günlerini pahalandıran bir araştırma ise, ülkenin seyahate çok az sınırlama koyduğu o günlerde virüsün 1000’i aşkın olayda öbür Avrupa ülkelerinden geldiğini ortaya çıkardı.
Salgının birinci basamaklarıyla kıyaslandığında günümüzde en kıymetli fark dünya çapında en az bir yıldır aşılama yapılıyor olması.
Ne var ki aşılamanın suratı ülkeden ülkeye değişiyor ve aşıların Omikron varyantına karşı ne kadar tesirli olduğu şimdi bilinmiyor.
Ekonomileri turizme dayalı ülkeler açısından da sonları kapatmanın öteki riskleri kelam konusu.
EN SIKI TEDBİRLER HANGİ ÜLKELERDE?
Avustralya 18 ay boyunca ülkeye yalnızca özel müsaadeyle kendi yurttaşlarını aldıktan sonra Kasım ayında birinci defa memleketler arası seyahati kısmen özgür bırakmıştı.
Lakin artık Omicron varyantı haberleriyle birlikte yabancı öğrenciler ve nitelikli çalışanlara sonlarını açma planlarını askıya aldı.
Yeni Zelanda sonlarını geçen yıldan bu yana kapalı tutmayı sürdürüyor lakin hükümet yeni yıldan itibaren Avustralya’dan gelecek vatandaşlarına ve vize sahibi bireylere, Nisan ayından itibaren de bütün aşılı yolculara hudutlarını açacağını açıkladı.
En uzun mühlet seyahat yasağı uygulayan ülkelerden Vietnam bu ay birinci sefer sonlarını açıyor.
Bunlar birebir vakitte bu yılın Temmuz ayına kadar yani evvel Hindistan’da ortaya çıkan Delta varyantının yayılmasına kadar Covid hadiselerinin görece çok düşük olduğu ülkeler.
Lakin sokağa çıkma ve toplumsal uzaklık tedbirleri, yaygın test yapma ve maske zaruriliği da bu ülkelerde salgının birinci devrinde olayların düşük kalmasında seyahat yasakları kadar tesirli olmuş olabilir.