Tarihi kültürel zenginlikleriyle Kapadokya’ya açılan kapı olan ve Orta Anadolu ve Kapadokya’nın birinci yerleşim yeri olarak bilinen Aksaray’da yaşanan dünya birincileri herkesi şaşırtıyor.
Birinciler ortasında yer alan ve 10 bin 500 yıl evvel gerçekleştirilen dünyanın birinci beyin ameliyatı da Aksaray’da gerçekleştirildi.
Her yıl ziyaretçi sayısı süratle artan Aşıkla Höyük’te bulunan 11 iskelet ortasında bulunan bir tanesi de birinci beyin ameliyatının yapıldığı kafatası.
BİRİNCİ HAFRİYAT 1989 YILINDA BAŞLADI
Milattan evvel 8400 yılı ile 7300 yılları ortasında birinci yerleşik topluma geçenler Aşıklı Höyük’te Orta Anadolu’da birinci hayvan evcilleştirilmesinin görüldüğüne dikkat çeken Aksaray Müze Müdürü Yusuf Altın, “Aşıklı Höyük’teki hafriyat çalışmaları fiilen 1989 yılında merhum Ufuk Esin hanımefendi tarafından müze kurtarma hafriyatları ve daha sonra Cumhurbaşkanlığı hafriyatı formunda başladı. Daha evvel de 1950’li yıllarda yabancı bilim adamları tarafından tespit edilmiş ve birinci kazılarımız 1989 yılında başlamıştı. Birinci yıllarda hafriyatta 11 tane iskelet bulundu. 11 iskelette yapılan çalışmalarda bir kafatası bilhassa dikkat çekiyor.
BİRİNCİ HAYVAN EVCİLLEŞTİRMSİ ORTA ANADOLU’DA
Aşıklı Höyük deyince ‘aşık’ sözü kemik demek. Bunlar, göçer toplumdan toplayıcı toplumdan milattan evvel 8400 yılı ile 7300 yılları ortasında birinci yerleşik topluma geçen Anadolu’da yaklaşık bin yıllık bir serüven içinde Aşıklı Höyük’te ikamet etmişler. Megaron yuvarlık tip dediğimiz konut tipinden daha sonra dikdörtgen dar geçitli tek oda, 2 oda ve sonra 3 oda halindeki yerleşim planlarıyla konut mimari çalışmalarına başlamış ve bu Aşıklı Höyük’te Orta Anadolu’da birinci hayvan evcilleştirilmesini görüyoruz.
BEL HASTALIKLARI VE DEMİR EKSİKLİLERİNDEN ÖLDÜKLERİ BELİRLENDİ
Bununla birlikte avcı bir toplumdaki obsidyen materyaller var. Daha sonra bu hayvan kemiklerini kullanarak kullanım aletlerine bızlar yapıyorlar. O devirdeki yaş sınırlamalarına ve bu 11 iskeletleri bizim karbon 14 metotlarımızla yaptığımız çalışmalarda genel yaş ortalamalarında 20-30 ortasında, kimileri 50 yaş aralığında ve bunların kimilerinin bel hastalıkları ve demir eksikliklerinden öldükleri bilimsel olarak ispatlandı” diye konuştu.
BEL HASTALIĞININ SEBEBİ O DÖNEMKİ ÇALIŞMA HAYATININ YOĞUNLUĞU
Hafriyatlarda ele geçirilen iskeletlerden birinin çok farklı olduğunu anlatan Müze Müdürü Altın, “İçlerinden birisi farklı. Trapanasyon dediğimiz bu iskelette 2 tane kafatası üzerinde delik görüyoruz. Bu iskeletin o günün koşullarında 20-25 yaşlarında vefat ettiği, bu hastanın kemikleri üzerinde de belinde hafif bir rahatsızlık olduğu görülmüştür. O günkü toplum büsbütün çalışma, avcılık, toplayıcılık ve ağır bir tarım hayatına başlangıç olması sebebiyle o insanların bel hastalıkları olması da olağan.
BEYİN 2 TARAFINDAN DELİK
Beynin 2 tarafından yaklaşık 11.2 milimetre genişliğinde bir delgi ile delinmiş, delikten sonra tekrar 2 milim daha deliğin kapandığı görünmektedir. Yapılan bilimsel çalışmalarda hasta bu ameliyattan sonra yaklaşık 10 gün daha yaşamış.
“BEYİN AMELİYATI DÜNYADAKİ İLKLERİMİZDEN BİRİDİR”
Delme sürecinden sonra yaşamış, zira beden kendini onarmış. Orta Anadolu’da bir bayanın, hastalığı neydi bilinmiyor fakat o günün koşullarında yaklaşık bundan 10 bin 500 yıl evvel Aksaray’ın Gülağaç İlçesi Kızılkaya Köyü hudutlarında bir beyin ameliyatı olması dünyadaki ilklerimizden birisidir” dedi.