Yaşlı nüfus olarak kabul edilen 65 ve daha üst yaştaki nüfus, 2016 yılında 6 milyon 651 bin 503 kişi iken son beş yılda yüzde 24 artarak 2021 yılında 8 milyon 245 bin 124 kişi oldu.
Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı ise 2016 yılında yüzde 8,3 iken, 2021 yılında yüzde 9,7’ye yükseldi.
Yaşlı nüfusun 2021 yılında yüzde 44,3’ünü erkek nüfus, yüzde 55,7’sini bayan nüfus oluşturdu. Nüfus projeksiyonlarına nazaran yaşlı nüfus oranının 2025 yılında yüzde 11, 2030 yılında yüzde 12,9, 2040 yılında yüzde 16,3, 2060 yılında yüzde 22,6 ve 2080 yılında yüzde 25,6 olacağı öngörüldü.
YAŞLI NÜFUSUN YÜZDE 64,7’Sİ 65-74 YAŞ KÜMESİNDE
Yaşlı nüfus yaş kümesine nazaran incelendiğinde, 2016 yılında yaşlı nüfusun yüzde 61,5’inin 65-74 yaş kümesinde, yüzde 30,2’sinin 75-84 yaş kümesinde ve yüzde 8,2’sinin 85 ve daha üst yaş kümesinde yer aldığı görülürken, 2021 yılında yüzde 64,7’sinin 65-74 yaş kümesinde, yüzde 27,3’ünün 75-84 yaş kümesinde ve yüzde 8’inin 85 ve daha üst yaş kümesinde yer aldığı görüldü.
TÜRKİYE NÜFUSUNUN YAŞ YAPISI DEĞİŞTİ
Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranının yüzde 10’u geçmesi nüfusun yaşlanmasının bir göstergesi. Türkiye’de yaşlı nüfus, öteki yaş kümelerindeki nüfusa nazaran daha yüksek bir sürat ile artış gösterdi. Küresel yaşlanma süreci olarak isimlendirilen “demografik dönüşüm” sürecinde olan Türkiye’de, doğurganlık ve ölümlülük suratlarındaki azalma ile birlikte sıhhat alanında kaydedilen gelişmeler, ömür standardının, refah seviyesinin ve doğuşta beklenen ömür müddetinin artması ile nüfusun yaş yapısı form değiştirdi. Çocuk ve gençlerin toplam nüfus içindeki oranı azalırken yaşlıların toplam nüfus içindeki oranı artış gösterdi. Türkiye, oransal olarak yaşlı nüfus yapısına sahip ülkelere nazaran hala genç bir nüfus yapısına sahip olsa da, yaşlı nüfus sayısal olarak hayli fazla.
TÜRKİYE NÜFUSUNUN ORTANCA YAŞI YÜKSELDİ
Ortanca yaş, yeni doğan bebekten en yaşlıya kadar nüfusu oluşturan bireylerin yaşları küçükten büyüğe hakikat sıralandığında ortada kalan kişinin yaşı. Nüfusun yaşlanması ile ilgili bilgi veren göstergelerden biri olan ortanca yaş, 2016 yılında 31,4 iken 2021 yılında 33,1 oldu. Ortanca yaş 2021 yılında erkeklerde 32,4, bayanlarda 33,8 olarak gerçekleşti. Nüfus projeksiyonlarına nazaran, ortanca yaşın 2025 yılında 34,1, 2030 yılında 35,6, 2040 yılında 38,5, 2060 yılında 42,3 ve 2080 yılında 45,0 olacağı öngörüldü.
YAŞLI BAĞIMLILIK ORANI 2021 YILINDA YÜZDE 14,3 OLDU
Çalışma çağındaki yüz şahsa düşen yaşlı sayısını tabir eden yaşlı bağımlılık oranı, 2016 yılında yüzde 12,3 iken bu oran 2021 yılında yüzde 14,3’e yükseldi. Nüfus projeksiyonlarına nazaran, yaşlı bağımlılık oranının 2025 yılında yüzde 16,4, 2030 yılında yüzde 19,6, 2040 yılında yüzde 25,3, 2060 yılında yüzde 37,5 ve 2080 yılında yüzde 43,6 olacağı öngörüldü.
TÜRKİYE, YAŞLI NÜFUS ORANINA NAZARAN SIRALAMADA 167 ÜLKE ORTASINDA 68. SIRADA YER ALDI
Nüfus varsayımlarına nazaran 2021 yılı için dünya nüfusunun 7 milyar 831 milyon 718 bin 605 kişi, yaşlı nüfusun ise 764 milyon 321 bin 142 kişi olduğu varsayım edildi. Bu iddialara nazaran dünya nüfusunun yüzde 9,8’ini yaşlı nüfus oluşturdu. En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip birinci üç ülke sırasıyla yüzde 34,3 ile Monako, yüzde 28,8 ile Japonya ve yüzde 22,8 ile İtalya oldu. Türkiye, 167 ülke ortasında 68. sırada yer aldı.
YAŞLI NÜFUS ORANININ EN YÜKSEK OLDUĞU VİLAYET SİNOP OLDU
Yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu vilayet, 2021 yılında yüzde 20,1 ile Sinop oldu. Bu ili yüzde 19,2 ile Kastamonu, yüzde 17,8 ile Artvin izledi. Yaşlı nüfus oranının en düşük olduğu vilayet ise yüzde 3,5 ile Şırnak oldu. Bu ili yüzde 3,9 ile Hakkari, yüzde 4 ile Şanlıurfa izledi. Yaşlı nüfus oranı vilayet seviyesinde yıllara nazaran incelendiğinde, toplam nüfus içinde yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu vilayet sayısı 2016 yılında 8 iken, 2021 yılında 22 oldu. Nüfus projeksiyonlarına nazaran yaşlı nüfus oranının en yüksek olacağı vilayet sayısının 2025 yılında 33’e çıkacağı varsayım edildi. Toplam nüfus içinde yaşlı nüfus oranının yıllara nazaran en düşük olduğu vilayetlerin, genç nüfus yapısına sahip olan Şanlıurfa, Şırnak ve Hakkari olduğu görüldü.
YAKLAŞIK HER 4 HANEDEN BİRİNDE EN AZ BİR YAŞLI FERT BULUNDUĞU GÖRÜLDÜ
Türkiye’de 2021 yılında toplam 25 milyon 329 bin 833 haneden 6 milyon 112 bin 760’ında yaşlı nüfus olarak tanımlanan, 65 ve daha üst yaşta en az bir fert bulunduğu görüldü. Başka bir tabirle, hanelerin yüzde 24,1’inde en az bir yaşlı fert yaşadığı görüldü.
TÜRKİYE’DE 1 MİLYON 561 BİN 398 YAŞLININ TEK BAŞINA YAŞADIĞI GÖRÜLDÜ
En az bir yaşlı fert bulunan 6 milyon 112 bin 760 hanenin 1 milyon 561 bin 398’ini tek başına yaşayan yaşlı fertler oluşturdu. Bu hanelerin yüzde 74,9’unu yaşlı bayanlar, yüzde 25,1’ini ise yaşlı erkekler oluşturdu.
TEK KİŞİLİK YAŞLI HANEHALKI ORANININ EN YÜKSEK OLDUĞU VİLAYET BURDUR OLDU
En az bir yaşlı fert bulunan haneler içinde tek kişilik yaşlı hanehalkı oranının en yüksek olduğu vilayet, 2021 yılında yüzde 35,2 ile Burdur oldu. Bu ili %34,9 ile Balıkesir, yüzde 34,4 ile Çanakkale izledi. Bu oranın en düşük olduğu vilayet ise %6,5 ile Hakkari oldu. Bu ili yüzde 12,5 ile Şırnak, yüzde 12,9 ile Batman izledi.
TÜRKİYE’DE 100 YAŞ VE ÜZERİNDE 5 BİN 859 YAŞLI OLDUĞU GÖRÜLDÜ
Yaşlı nüfusun yüzde 0,1’ini oluşturan 100 yaş ve üzerindeki yaşlı kişi sayısı, 2021 yılında 5 bin 859 oldu. Türkiye’de 100 yaş ve üzerinde en fazla yaşlıya sahip birinci üç vilayet sırasıyla 815 kişi ile İstanbul, 276 kişi ile Şanlıurfa ve 272 kişi ile Mardin iken en az yaşlıya sahip birinci üç vilayet ise sırasıyla 7 kişi ile Bartın ve Bayburt, 8 kişi ile Ardahan ve Bilecik oldu.
EĞİTİMLİ YAŞLI NÜFUS ORANI ARTTI
Yaşlı nüfus içinde okuma yazma bilmeyenlerin oranı, 2016 yılında %20,8 iken 2020 yılında yüzde 15,6’ya düştü. Okuma yazma bilmeyen yaşlı bayanların oranının, 2020 yılında yaşlı erkeklerin oranından yaklaşık 5 kat fazla olduğu görüldü. Okuma yazma bilmeyen yaşlı bayanların oranı yüzde 24,2 iken yaşlı erkeklerin oranı yüzde 4,7 oldu. Yaşlı nüfus eğitim durumuna nazaran incelendiğinde, 2016 yılında yaşlı nüfusun yüzde 43,7’si ilkokul mezunu, yüzde 5,6’sı ortaokul yahut dengi okul/ilköğretim mezunu, yüzde 5,9’u lise yahut dengi okul mezunu, yüzde 5,8’i yükseköğretim mezunu iken 2020 yılında ilkokul mezunu olanların oranı yüzde 46,1’e, ortaokul yahut dengi okul/ilköğretim mezunu olanların oranı yüzde 7,9’a, lise yahut dengi okul mezunu olanların oranı yüzde 8’e, yükseköğretim mezunu olanların oranı ise yüzde 7,4’e yükseldi. Yaşlı nüfusun eğitim durumu cinsiyete nazaran incelendiğinde, cinsiyetler ortasında kıymetli farklılıklar olduğu gözlendi. Bitirilen tüm eğitim seviyelerinde yaşlı erkek nüfus oranının yaşlı bayan nüfus oranından daha yüksek olduğu görüldü.
EŞİ ÖLMÜŞ YAŞLI BAYANLARIN ORANI, EŞİ ÖLMÜŞ YAŞLI ERKEKLERİN ORANININ 4 KATI OLDU
Yaşlı nüfus yasal uygar duruma nazaran incelendiğinde, cinsiyetler ortasında değerli farklılıklar olduğu görüldü. Yaşlı erkek nüfusun 2021 yılında yüzde 1,3’ünün hiç evlenmemiş, yüzde 83,7’sinin resmi nikahla evli, yüzde 3,6’sının boşanmış, yüzde 11,4’ünün eşi ölmüş olduğu görülürken yaşlı bayan nüfusun yüzde 2,7’sinin hiç evlenmemiş, yüzde 46’sının resmi nikahla evli, yüzde 4’ünün boşanmış, yüzde 47,4’ünün ise eşi ölmüş olduğu görüldü.
YAŞLI NÜFUSUN YOKSULLUK ORANI YÜZDE 16,7
Gelir ve hayat şartları araştırması sonuçlarına nazaran, muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60’ına nazaran hesaplanan yoksulluk oranı, 2016 yılında Türkiye geneli için yüzde 21,2 iken 2020 yılında yüzde 21,9 oldu. Bu oran, yaşlı nüfus için 2016 yılında yüzde 16 iken 2020 yılında yüzde 16,7 oldu. Yaşlı nüfusun yoksulluğu cinsiyete nazaran incelendiğinde, yaşlı erkeklerde yoksulluk oranı 2016 yılında yüzde 14,7 iken 2020 yılında yüzde 15,6 oldu. Yaşlı bayanlarda yoksulluk oranı ise 2016 yılında yüzde 17 iken 2020 yılında yüzde 17,6 oldu.
YAŞLI NÜFUSUN İŞGÜCÜNE KATILMA ORANI YÜZDE 10
İşgücü istatistiklerine nazaran, işgücüne katılma oranı 2016 yılında 15 ve daha üst yaştaki nüfus için yüzde 52 iken 2020 yılında yüzde 49,3 oldu. Bu oran yaşlı nüfus için 2016 yılında yüzde 11,8 iken 2020 yılında yüzde 10 oldu. İşgücüne katılma oranı cinsiyete nazaran incelendiğinde, bu oran yaşlı erkek nüfusta 2020 yılında yüzde 16,8 iken yaşlı bayan nüfusta yüzde 4,6 oldu. Yaşlı nüfustaki işsizlik oranının 2016 yılında yüzde 2,6 iken 2020 yılında yüzde 2,7 olduğu görüldü.
ÇALIŞAN YAŞLI NÜFUSUN YÜZDE 64,2’Sİ TARIM KESİMİNDE YER ALDI
İşgücü istatistiklerine nazaran, istihdam edilen yaşlı nüfusun sektörel dağılımı incelendiğinde, 2020 yılında yaşlı nüfusun yüzde 64,2’sinin tarım, yüzde 27,7’sinin hizmetler, yüzde 6,1’inin sanayi, yüzde 2’sinin ise inşaat kesiminde yer aldığı görüldü.
KEYİFLİ OLDUĞUNU BEYAN EDEN YAŞLI BİREYLERİN ORANI YÜZDE 56,2 OLDU
Ömür memnuniyeti araştırması sonuçlarına nazaran, keyifli olduğunu beyan eden 18 ve daha üst yaştaki bireylerin oranı 2021 yılında yüzde 49,3 iken bu oran 65 ve daha üst yaştaki bireyler için yüzde 56,2 oldu. Yaşlı bireylerin genel memnunluk seviyesi cinsiyete nazaran incelendiğinde, 2021 yılında erkeklerin yüzde 51,2’si, bayanların ise yüzde 60,1’i keyifli olduğunu beyan etti.
YAŞLI BİREYLERİN MEMNUNLUK KAYNAĞI YÜZDE 59,9 İLE AİLELERİ OLDU
Hayat memnuniyeti araştırması sonuçlarına nazaran, yaşlı bireylerin 2016 yılında en kıymetli memnunluk kaynağı yüzde 64,2 ile aileleri, yüzde 18 ile çocukları, yüzde 6,9 ile eşleri, yüzde 6,4 ile torunları iken 2021 yılında yüzde 59,9 ile aileleri, yüzde 21,5 ile çocukları, yüzde 8,1 ile torunları ve yüzde 6,2 ile eşleri oldu.
İNTERNET KULLANAN YAŞLI BİREYLERİN ORANI 4 KAT ARTTI
Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına nazaran, İnternet kullanan 65-74 yaş kümesindeki bireylerin oranı 2016 yılında yüzde 8,8 iken bu oran 2021 yılında yüzde 32,5’e yükseldi. İnternet kullanan yaşlı bireyler cinsiyete nazaran incelendiğinde, erkeklerin bayanlardan daha fazla İnternet kullandığı görüldü. İnternet kullanan yaşlı erkeklerin oranı 2021 yılında yüzde 40 iken yaşlı bayanların oranı yüzde 25,9 oldu.