BERKAY VAROL
Emekli Cumhuriyet Savcısı Ali Özgündüz, Kahramanmaraş merkezli iki büyük zelzelenin akabinde enkazlardaki kanıtların derhal toplanması gerektiğini belirterek, “Tüm ağır hasarlı, hasarlı binalarda kanıt tespitlerinin yapılması lazım. Kanıtların toplanması lazım, ileride açılacak davalara temel olmak üzere. Hak kaybına neden olmamak için bu kanıtların eksiksiz, şu evrede toplanması lazım. Öncelikle binanın enkazından örnekler alınması lazım. Beton karot sistemiyle beton örnekleri, donatı demir örnekleri; kiriş, kolon ve perdelerde kullanılan gerece ait örneklerin farklı ayrı toplanması, bu binalara ait imar, ruhsat, yapı kontrol belgelerinin, beton laboratuvar test sonuçlarının tümünün incelenmesi ve sorumlular hakkında Cumhuriyet savcıları tarafından kamu davası açılması ve ayrıyeten ileride açılacak tazminat davalarını da bahis olabilecek bu kanıtların şu etapta elde edilmesi, koruma altına alınması hayati derecede değer arz etmektedir” dedi.
Kahramanmaraş’ta 6 Şubat Pazartesi günü meydana gelen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki iki büyük zelzelenin akabinde arama ve kurtarma çalışmaları sürüyor. 13 Şubat saat 10: 55 prestijiyle açıklanan resmi datalara göre 31 bin 643 yurttaş hayatını yitirdi. Sarsıntıda yıkılan binaları inşa eden kimi müteahhitler yakalanarak gözaltına alındı. Bunlardan kimileri tutuklanarak cezaevine gönderildi.
Emekli Cumhuriyet savcısı ve 24. Periyot CHP İstanbul Milletvekili Ali Özgündüz, 17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen büyük Marmara zelzelesinin akabinde başlatılan soruşturmalarda misyon almıştı. Özgündüz, enkazlardan kanıt toplama ve tüzel sürece ait ANKA Haber Ajansı’nın sorularını yanıtladı.
“MİLLETİMİZİN BAŞI SAĞ OLSUN”
Özgündüz, “30 binin üzerinde can kaybına neden olan bu acı hepimizi derinden yaraladı. Ölenlere rahmet diliyorum. Kalanlara da sabır ve başsağlığı diliyorum. Milletimizin başı sağ olsun” dileklerinde bulundu.
“DELİLLERİN ŞU ETAPTA ELDE EDİLMESİ, KORUMA ALTINA ALINMASI HAYATİ DERECEDE DEĞER ARZ ETMEKTEDİR”
“İnsanların mevtinde kusurlu olan şahısların hak ettikleri formda cezalandırılması için şu anda bizim üzerimize düşen kimi vazifeler var. Bu misyonların de eksiksiz yerine getirilmesi, ölen yurttaşlarımızın anısına hürmet olacaktır” diyen Özgündüz, şunları söyledi:
“Çevre ve Şehircilik Bakanı’nın (Murat Kurum) açıkladığına nazaran 12 bin 141 binada ağır hasar ve yıkım var. Artık, bütün bu binalarda, öncelikle vefata sebebiyet veren, enkaz altında can kaybına neden olan binalar olmak üzere tüm bu ağır hasarlı, hasarlı binalarda kanıt tespitlerinin yapılması lazım. Kanıtların toplanması lazım, ileride açılacak davalara temel olmak üzere. Hak kaybına neden olmamak için bu kanıtların eksiksiz, şu evrede toplanması lazım. Nedir bu kanıtlar? Öncelikle binanın enkazından örnekler alınması lazım. Beton karot tekniğiyle beton örnekleri, donatı demir örnekleri; kiriş, kolon ve perdelerde kullanılan gerece ait örneklerin başka ayrı toplanması, bu binalara ait imar, ruhsat, yapı kontrol belgelerinin, beton laboratuvar test sonuçlarının tümünün incelenmesi ve sorumlular hakkında Cumhuriyet savcıları tarafından kamu davası açılması ve ayrıyeten ileride açılacak tazminat davalarını da husus olabilecek bu kanıtların şu etapta elde edilmesi, koruma altına alınması hayati derecede değer arz etmektedir.”
“BEN, O DEVİRDE O BÖLGEDE YIKILAN BİNALARLA İLGİLİ ZELZELE SORUŞTURMALARINA ŞAHSEN KATILDIM”
Büyük Marmara zelzelesinde savcı olarak vazife yaptığını hatırlatan Özgündüz, ANKA’ya şu değerlendirmeyi yaptı:
“Ben, daha evvel, 1999 sarsıntısı sırasında Cumhuriyet savcısı idim. Sarsıntı bölgesi olan Kocaeli Körfez’den İstanbul Avcılar, Küçükçekmece bölgesine yeni atanmış bir Cumhuriyet savcısı idim. Meskenimiz, Kocaeli Körfez’de zelzeleye maruz kaldı. Kendimiz de İstanbul’da, ben 14 Ağustos tarihinde vazifeye başlamıştım. 17 Ağustos Pazartesi, birinci mesai günüydü. Avcılar’da bulunan Küçükçekmece Adliyesi… Sarsıntıda İstanbul’da en çok etkilenen yer Avcılar’dı. Ben, o periyotta o bölgede yıkılan binalarla ilgili zelzele soruşturmalarına şahsen katıldım. Tekrar bu mevzularla ilgili Küçükçekmece Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan davaların duruşmalarına, duruşma savcısı olarak katıldım. Süreçte şahsen bulunduğum için o evredeki eksiklikleri de göz önüne alarak şu anda eksik kalmasın, sıcağı sıcağına kanıtlar toplansın diyerek meslektaşlarım, savcı arkadaşlarımı da uyarma gereği duydum. İkazımız da yerini buldu ki şu anda Bakanlığın, Cumhurbaşkanı Yardımcısı’nın (Fuat Oktay) açıklamasına nazaran enkazlarda kanıt toplama süreci yapılmadan enkaz kaldırma süreci de yapılmayacak. Fakat yalnızca enkazlardan kanıt toplamak değil, başka yapı kontrol firmalarındaki belgelerin, belediyelerdeki belgelerin, beton laboratuvarlarından evrakların temin edilmesi, sorumluların tespit edilmesi açısından kıymetlidir. Sorumluların şu etapta kaçmasını önlemek açısından da bir an evvel savcı arkadaşların failleri, şüphelileri tespit ederek yakalama, gözaltı, yurt dışına çıkış yasağı süreçlerini başlatmaları lazım.”
“SADECE MÜTEAHHİDİ DEĞİL, ÇOK İSTİKAMETLİ BİR SORUŞTURMA YAPILMASI LAZIM”
Cumhuriyet savcılarının resen soruşturma başlattığını belirten Özgündüz, “Enkazdan örnekler alınması lazım. Bu örnekler alınırken birebir vakitte yapı ruhsatlarının da elde olması lazım. Buraya teknik uzmanlarla gitmek gerekiyor; betonlardan örnek, karot alacak teknik gruplar, inşaat mühendisleri, mimarlar, binanın statik hesaplarını inceleyip rapor verecek uzman eksperler. Hasebiyle detaylı olarak savcının nezaretinde teknik işçi tarafından bu numunelerin alınması, daha sonra laboratuvar test sonuçları… Laboratuvarda incelenmesi lazım. Betonun niteliğini tespit etmek savcının vazifesi değil. Bu, teknik işçinin vazifesidir. Savcı, yalnızca ilgili binadan, binanın neresinde bu karot alınmıştır, bunları tespit edecek, numaralandıracak, tutanak tutacak, teknik çalışana, ekspere teslim edecek. Oralardan da rapor alınacak. Bu rapor alındıktan sonra şayet betonda bir sorun varsa bu beton dökülürken buna uygunluk raporu veren beton laboratuvarı sorumlusunun, yapı kontrol yetkilisinin bu davaya katılması ve hasebiyle bu hatalarında iştirak halinde sorumlu tutulması gerekiyor. Keza binanın yapı sırasında ruhsata, imara ilişkin terslikler varsa, buna göz yuman mahallî yöneticiler varsa bu soruşturmaya dahil edilmesi lazım. Yalnızca müteahhidi değil, çok taraflı bir soruşturma yapılması lazım” diye konuştu.
“KAYBOLURSA BUNLARA BİR DAHA ERİŞME HAKKINIZ OLAMAYACAKTIR MAALESEF”
Özgündüz, kanıtların bir an evvel toplanması gerektiğini, “Şu evrede bunları toplamazsanız, bunlar kaybolursa bunlara bir daha erişme hakkınız olamayacaktır maalesef” kelamlarıyla anlattı.
“TAKSİRLE, KUSURLU OLARAK GENEL GÜVENLİĞİN TEHLİKEYE DÜŞÜRÜLMESİ, BİNA ÇÖKMESİNE SEBEP OLMAK DA BİR SUÇTUR”
Depremin etkilisiyle kamu binalarında da hasar ve yıkım olduğunu tabir eden Özgündüz, “Kamu binalarında yapı kontrol sistemi uygulanmıyor. İlgili yönetimin, ihaleyi yapan yönetimin nezaretinde, teknik daire başkanlığının teknik elemanlarının nezaretinde yapıyorlar. Münasebetiyle oralarda bir kusur var mı, yok mu; ona da bakmak gerekiyor. Oralarda da kesinlikle kanıt toplanması gerekiyor. Bir kabahat olması için illa da binanın yıkılması, birilerinin ölmesi gerekmiyor. Bizim Türk Ceza Kanunu’nun 171’inci unsurunda taksirle, kusurlu olarak genel güvenliğin tehlikeye düşürülmesi, bina çökmesine sebep olmak da bir cürümdür. Bu cürüm kapsamında kalan, yıkılmış fakat rastgele bir kişinin yaralanmasına, vefatına sebebiyet vermemiş olsa dahi binalar ile genel güvenliği tehlikeye sokan binanın çökmesi sonucunu doğuran bireylerin de tespit edilerek haklarında dava açılması lazım. Bu manada kamu binaları buna dahildir” dedi.
“SİYASİLERİN BİLE BU HUSUSTA GELİP HESAP VERMESİ, EN AZ MÜTEAHHİTLERİN CEZALANDIRILMASI KADAR ÖNEMLİDİR”
Özgündüz, sorumluluğun yalnızca müteahhitlerde olmadığını belirterek, “Çok istikametli olarak soruşturulması, hatta ve hatta imar affını çıkaran siyasalların bile bu hususta gelip hesap vermesi, bilhassa mahallî yöneticilerin hesap vermesi, en az müteahhitlerin cezalandırılması kadar kıymetlidir diye düşünüyorum” dedi.
“UMARIM BUNDAN SONRA VATANDAŞ, TOPLUM, POLİTİKLER HEM CEZA HEM DE İMAR MANASINDA AF İSTEMEZ”
Depremde ömrünü yitirenlere rahmet dileyen Özgündüz, “Ölenlerin ruhunun şad olması, ruhlarının huzur bulması için bu ölümlere sebebiyet veren faillerin de tespit edilerek cezalandırılması gerekiyor. Biz, hukukçular olarak bu işin takipçisi olacağız. Ben, bu bahiste geçmişte soruşturma yapmış, deneyimi olan bir Cumhuriyet savcısı olarak deneyimlerimi meslektaşlarıma, avukatlara aktaracağım. İleriki evrelerde hak kaybına meydan vermemek, vatandaşların hakkını, hukukunu korumak için biz bu işin takipçisi olacağız. Umarım bundan sonra vatandaş, toplum, politikler hem ceza hem de imar manasında af istemez. İmar affı demek; gayrimeşru, plansız, imara, zelzele yönetmeliğine alışılmamış yapılan yapıların yasallaştırılması demektir. İşte sonuçta yasallaştırılan binlerce yapı, insanlara mezar oldu. Bu yapılar, denetlenmeden imar affı kapsamına alındı. Politikler bunu rant, oy, koltuk uğruna yapabilir lakin vatandaşların kendi mezarlarını kazmaması için bu tarafta talepte bulunmamaları; imar, ceza affı istememeleri gerekiyor. Bize düşen misyon de siyasilere baskı yapmaktır” diye konuştu.