Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Salvador Kısmı, Thomas Edison, Albert Einstein üzere isimler uykuda bir teknik kullanarak yaratıcıklarının doruğa taşıdıklarını tez ettiler. Yapılan araştırmalara nazaran, bu türlü bir şey mümkün fakat dikkat edilmesi gereken asıl gerçek öteki. Yaratıcılık penceresini açmak sanıldığı kadar kolay değil.
YARATICILIĞI DORUĞA TAŞIMAK…
Dahi olarak anılan dünyaca ünlü isimler yaratıcılığı açığa çıkarmak için uyku ve uyanıklık ortasındaki mühletten yani N1 düzeyinden faydalandılar. Bilim insanlarının doğruluğunu kanıtladığı bu tekniğe dair ayrıntılar ise epey şaşırtan.
TEKNİK NASIL UYGULANIYORDU?
Kaynaklara nazaran Kısmı ve Edison uykuya hazırlanırken ellerine bir obje alır ve uykuya dalarken o objenin yere düşmesini, bu düşmeyle birlikte uyanmayı beklerlerdi.
Objenin yere düşmesiyle uyanan kişi kalkıp yeni fikirler üretebilir ve günlük hayatta çözemediği meseleleri çözmek için bir aydınlanma yaşayabilirdi.
Yaratıcılığı artırdığı düşünülen bu tekniğin doğruluğunu ve ayrıntılarını, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Kolu Uyku Bozuklukları Merkezi Sorumlu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derya Karadeniz ve Türk Nöroloji Derneği Uyku Tıbbı Çalışma Kümesi Lideri Doç. Dr. Gülçin Benbir Şenel ile konuştuk.
‘UYKUNUN İKİ EVRESİ VAR’
Doç. Dr. Gülçin Benbir Şenel, “Uykuyu kabaca iki evrede inceleriz: NREM ve REM uykusu. NREM uykusu kendi içinde N1, N2 ve N3 olmak üzere 3 kümeye ayrılır. NREM uyku evreleri, bilhassa N2 ve N3, bedenin fizyolojik olarak yenilenmesi ve hafızanın güçlenmesinde değerli rol oynar” dedi.
REM uyku evresinin bilhassa düşlerin görüldüğü evre olduğunu ve ruhsal yenilenme ile yeniden hafızanın makul elemanlarının güçlenmesinde rol oynadığını ileten Doç. Dr. Benbir, “N1 uyku evresi, uyanıklıktan uykuya geçiş devridir, toplam uyku döneminin yüzde 5 üzere küçük bir kısmını oluşturur” diye konuştu.
‘HER KOZMOSUN FAZLASI ZARAR’
Doç. Dr. Gülçin Benbir Şenel, “Uykunun evreleri şuurlu olarak kişinin kendi denetim edebildiği, müddetini istemli olarak artırıp azaltabileceği bir devir değil.
Her bir uyku evresi, olağan kabul edilen müddetlerde uyunduğunda, beyin sıhhati için faydalıdır. Yüzeysel uyku olarak belirttiğimiz N1 uyku evresinin de, derin uyku olarak belirttiğimiz N3 uyku evresinin de fazlası sağlıklı sonuçlar doğurmayacaktır” yorumunda bulundu.
‘N1 EVRESİ UZUN SÜRERSE, UYKU DERİNLEŞEMEZ’
Yaratıcılığı artırmak için kullanılan evreyi kıymetlendiren Prof. Dr. Derya Karadeniz de, “N1 dediğimiz periyot uyanıklıktan uykuya geçtiğimiz periyottur. Yani uykunun başladığı evredir.
Bu devir o denli bir periyottur ki beyin yarı uyur yarı uyanık haldedir ve bu müddet çok kısa sürer. Şayet uzun sürerse uyku derinleşemez” bilgisini paylaştı. Prof. Dr. Karadeniz, bu evreyi uzun tutmanın ve daima kullanmanın sıhhatsiz bir uykuya sebep olacağını iletti.
‘FONKSİYON BOZUKLUKLARI MEYDANA GELEBİLİR’
Bahsi geçen yaratıcılık çalışmasını göz önünde bulunduran Prof. Dr. Derya Karadeniz, insan beynini yalnızca yaratıcı olsun diye N1 evresinde tutmanın mümkün olmadığını söyledi. Uykunun birçok işlevi olduğunu ve bu evrelerin tamamının çok değerli olduğunu ileten Prof. Dr. Derya Karadeniz, “N1 evresi uykuya geçiş evresidir. Bu evreyi sorun çözmek ve yaratıcı olmak için daima olarak kullanabileceğimiz bir metot yok. Bu hususla ilgili deney yapılmış lakin insan beynini bu evrede daima tutamayız, tutarsak uykusuzluk emareleri olur ve işlev bozuklukları meydana gelir. Bunu tertipli olarak yapmak yanlış” dedi.
‘UYKU ZATİ YARATICILIKLA İLGİLİ DENEYSEL BİR SÜREÇ’
N1 evresinde beyindeki nöronlar ortasında da birtakım etkileşimler yaşanıyor. Hafızanın stabilleşmesinin uykuda olduğuna ve uykunun her evresinde farklı olayların yaşandığına değinen Prof. Dr. Derya Karadeniz, “Uykuya geçişte uyanıklık sırasındaki birtakım durumlarla ilgili imajinasyon durumu devreye girer. Bu N2 evresinde de vardır lakin biz o evrede uyanmadığımız için hatırlamayız. Uykunun misyonları içinde gün içinde yaşadığımız durumların, hissiyatların onarılması vardır. Bu durum uykunun başlamasıyla başlar, esasen bu da yaratıcılıkla ilgili deneysel bir süreçtir” bilgisini paylaştı.
‘SAĞLIK İÇİN ÇOK ZARARLI’
Yaratıcılığı artırmak için daima olarak N1 evresini deneyler yaparak sürdüremeyeceğimizi ve beynin buna müsaade etmeyeceğini söyleyen Prof. Dr. Derya Karadeniz, “Bu teknik var lakin bu bir deney. Bunun nizamlı uygulanması, uyku sıhhati ve insan beyni sıhhati açısından zararlı” diyerek kelamlarını noktaladı.