BERKAY VAROL

HDP’nin, “yurttaşların yaşadığı konutların sarsıntıya hazırlıklı hale getirilmesi” gayesiyle Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2021, 2022 ve 2023 yılı bütçelerine gerekli kaynağın eklenmesi için üç yıl üst üste Plan Bütçe Kurulu’na sunduğu önergelerin; AKP ve MHP’li vekillerin oylarıyla reddedildiği ortaya çıktı. HDP Milletvekili Garo Paylan, Plan Bütçe Komitesine sundukları önergelerin münasebetini açıklarken, “Yurttaşlarımız tabut konutlarda yaşıyorlar ve bu tabut meskenlerdeki yurttaşlarımızı, bilhassa fakir mahalledeki yurttaşlarımızı bu tabut konutlardan kurtarmamız gerekir. Bu bütçeyi koymazsak vebali hepimizin boynundadır” demişti.

Türkiye’de, 6 Şubat saat 04.17’de Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde meydana gelen 7,7 büyüklüğündeki zelzeleyle sallandı. Akabinde saat 13.24’te merkez üssü Kahramanmaraş’ın Elbistan ilçesi olan 7,6 büyüklüğünde ikinci bir sarsıntı daha meydana geldi. Zelzeleler, 11 vilayette yıkıma neden oldu.

Yaklaşık 13 milyon yurttaşın etkilendiği sarsıntılarda arama kurtarma çalışmaları sürerken 20 Şubat akşamı Hatay’da 6,4 ile 5,8 büyüklüğünde iki zelzele daha meydana geldi.

İki hafta ortayla yaşanan 4 büyük zelzelede 23 Şubat’ta açıklanan datalara nazaran 43 bin 556 yurttaş ömrünü yitirdi. Hasar tespit konusunda da yaklaşık 200 bin bina kullanılamaz hale geldi.

DEPREME KARŞI TEDBİR İÇİN ÜÇ YIL ÜST ÜSTE SUNULAN BÜTÇE ARTIRIMI ÖNERGELERİ REDDEDİLMİŞ

Kamuoyunda, 6 Şubat’ta meydana gelen sarsıntıların, sağlam olmayan binaların varlığı nedeniyle felaketle sonuçlandığı ve sarsıntı bölgesi olan kentlerde kentsel dönüşümün süratle sağlanması üzerine tartışmalar sürerken; Plan Bütçe Kurulunda 2021, 2022 ve 2023 yılları Merkezi İdare Bütçesi görüşmelerinde, HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan’ın Bakan Murat Kurum’a Etraf ve Şehircilik Bakanlığı bütçesinde ‘deprem bölgesi olan yerlerin kentsel dönüşümü için gerekli kaynağın bulunmadığını’ defaten hatırlattığı ve HDP’nin, 20 Kasım 2020,  11 Kasım 2021 ve 9 Kasım 2022 tarihlerinde gerçekleşen bütçe görüşmelerinde “Kamu binaları ve yurttaşların yaşadığı konutların zelzeleye karşı inançlı hale getirilmesi” hedefiyle üç yıl üst üste bütçe artırım önergesi sunduğu ortaya çıktı.

PAYLAN “KAYNAK OLMAZSA VATANDAŞLARIMIZI BU TABUT MESKENLERDEN KURTARAMAZSINIZ” DEMİŞTİ

Garo Paylan; Kasım 2020’de, 2021 yılı bütçesi görüşülürken sundukları önergenin münasebetini açıklarken Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’a, Bakanlık bütçesinde ‘kaynak olmadığı’ ihtarında bulunarak şunları söylemişti:

“Vatandaşlarımız tabut meskenlerde yaşıyorlar. Sayın Bakan, kentsel dönüşüm yaptığını sav ediyor lakin kentsel dönüşüm sırf rant olan alanlarda oluyor. Sayın Bakan, Güngören’de, Esenler’de inanın 10 katlı, 12 katlı binalar var, o binalar imar affına girdiler, imarı sırf 3 katlı; o binaları dönüştürebiliyor musunuz sanki? Dönüştüremiyorsunuz. Fakir vatandaşlarımız kolonları kırılmış, tabut binalarda yaşıyorlar. Bu binaları dönüştüremiyorsunuz ve Bakanlığınızın bütçesinde kaç kuruş var? Ben baktım, neredeyse hiçbir şey yok. Yani sizin her yıl 50 milyar lira kaynağa gereksiniminiz var, en az 50 milyar TL kaynağa gereksiniminiz var. Bu kaynak olmazsa vatandaşlarımızı bu tabut konutlardan kurtaramazsınız.”

“SAYIN BAKAN KAPIDA BİNDİĞİ 10 MİLYONLUK MERCEDES’TEN VAZGEÇERSE TAHMİNEN 100 VATANDAŞIMIZIN HAYATINI KURTARABİLİRİZ”

“Yalnızca imar affından 25 milyar TL kaynak, bütçeye girdi. Evvelki Etraf ve Şehircilik Bakanı Sayın (Mehmet) Özhaseki bu kaynağın kentsel dönüşüm, fakirlerin meskenlerinin dönüşümü için harcanacağını söyledi ancak bu bütçede yok. Şu anda bütçede 1 milyar TL bile yok kentsel dönüşüm için. Bu çerçevede Etraf ve Şehircilik Bakanlığı bütçesinin 50 milyar TL artırılmasını öneriyoruz. Eminim ki Sayın Bakan da destekleyecektir, şayet ki öteki tercihlerden vazgeçersek; yandaşlara giden, saraylara giden kaynaklardan; Sayın Bakan, kapıda bindiği 10 milyonluk Mercedes’ten vazgeçerse tahminen 100 vatandaşımızın hayatını kurtarabiliriz.”

20 Kasım 2020’de Plan ve Bütçe Kurulunda gerçekleşen 2021 yılı bütçesi görüşmelerinde, Paylan’ın münasebetini açıkladığı, “kentsel dönüşüm için 50 milyar TL bütçe ayrılması” önergesi de AKP ve MHP’li vekillerin oylarıyla reddedilmişti.

BİR YIL SONRA İKİNCİ ÖNERGE DE REDDEDİLDİ

HDP’li Paylan 11 Kasım 2021 tarihinde, Komite’de Bakanlık bütçesi üzerine yaptığı konuşmada, Bakan Murat Kurum’un Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 2022 yılı bütçe sunuşunda, ‘evlerin üçte ikisinin inançlı olduğunu’ söylediğini belirterek, “Peki geride kalan üçte bir ne olacak Sayın Bakan?” diye sormuştu.

“VİZYON DA YOK PARA DA”

Paylan, 11 Kasım 2021 tarihinde Bakanlığın 2022 yılı bütçe kanun teklifi görüşmelerinde Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bütçesi üzerine şöyle konuşmuştu:

“Yapmamız gereken, o fakir mahallelerde, tabut meskenlerde yaşayan yurttaşlarımızı kurtarmak. Pekala, bu nasıl olacak? Bir, vizyonla olur ki bu vizyon Bakanlıkta yok maalesef. İki, parayla olur. Bakanlığın bütçesinde kentsel dönüşüm için para var mı? Var mı kentsel dönüşüm için para? Rantsal dönüşüm için demiyorum, iki kat yere on kat verirsen müteahhit yapıyor aslında. Gerçek manada kentsel dönüşüm yani fakirleri o tabut meskenlerden kurtarılıp zelzele inançlı meskenlere geçilmesi için bütçe var mı? Para yok. Bunun dışında bir vizyon da yok, para da yok… Bütün bu manada fakir yurttaşlarımızın kentsel dönüşümünü yapacak bütçeyi koymamız lazım. Aksi takdirde vebali boynunadır; biz bu bütçeyi koymazsak vebali hepimizin boynundadır. Zira bütçesi yok!”

“RANT OLMAYAN FAKİR MAHALLELERDE KENTSEL DÖNÜŞÜM OLMUYOR”

HDP ismine, bakanlığa ilişkin 2022 yılı bütçesinin artırılması emeliyle sunulan önerge üzerine konuşan Paylan şunları söylemişti:

“Sayın Bakan da itiraf etti, ‘Türkiye’de her üç yurttaşımızdan 1’inin sarsıntı inançsız meskenlerde yaşadığını’ söyledi. Bu yaklaşık 30 milyon yurttaşımızın zelzele inançsız meskenlerde yaşaması demek. Bu ülkenin milletvekillerinin buna müsaade vermemesi lazım. Yurttaşlarımız tabut meskenlerde yaşıyorlar ve bu tabut meskenlerdeki yurttaşlarımızı, bilhassa fakir mahalledeki yurttaşlarımızı bu tabut konutlardan kurtarmamız gerekir. Lakin bunun için Bakanlığın bütçesinde beş kuruş kaynak yok lakin rant olan bölgelerde kentsel dönüşüm oluyor. Rant olmayan fakir mahallelerde kentsel dönüşüm olmuyor, bilhassa yüksek katlı binalarda. Bu dönüşümün yapılabilmesi için Etraf ve Şehircilik Bakanlığı bütçesinin 50 milyar TL artırılmasını öneriyoruz.”

11 Kasım 2021’de gerçekleşen 2022 yılı bütçesi görüşmelerinde HDP’nin, “kamu binaları ve yurttaşların yaşadığı konutların zelzeleye inançlı hale getirilmesi hedefiyle Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bütçesinin 50 milyar TL artırılması” için sunduğu önerge de AKP ve MHP’li vekillerin oylarıyla Plan Bütçe Komitesinde reddedildi.

BU YILKİ BÜTÇE İÇİN SUNULAN ‘BİNALARIN ZELZELEYE GÜÇLÜ HALE GETİRİLMESİ GAYESİYLE KAYNAK ARTIRIMI’ ÖNERGESİ DE REDDEDİLDİ

HDP, 9 Kasım 2022 tarihinde gerçekleşen bütçe görüşmelerinde de Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına ilişkin 2023 yılı bütçesinde, konutların zelzeleye güçlü hale getirilmesi gayesiyle önerge sunmuştu.

HDP’li milletvekillerinin imzasıyla Plan ve Bütçe Komitesi’ne sunulan önergenin münasebeti HDP Eş Genel Lider Yardımcısı Rıdvan Turan, şöyle anlattı:

“Ülkemiz büyük bir sarsıntı riski ile karşı karşıyadır. Milyonlarca yurttaşımız tabut konutlarda yaşamaktadır. Muhtemel bir sarsıntıda bir sefer daha büyük acılar yaşamamak ismine kentlerimiz acilen zelzeleye hazırlıklı hale getirilmelidir. Şehircilik Bakanlığı bütçesinde kentleri sarsıntıya hazır hale getirmek için kaynak yoktur. Bu nedenle, en riskli bölgelerden başlanarak; okullar, hastaneler, kamu binaları, öncelikle dar gelirli yurttaşlarımızın yaşadıkları olmak üzere tüm konutlar zelzeleye karşı inançlı hale getirilmelidir. Kamu binaları ve yurttaşlarımızın yaşadığı konutların sarsıntıya karşı inançlı hale getirilmesi için Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bütçesinin 100 Milyar TL artırılmasını öneriyoruz.”

HDP’nin bu yılın bütçesinde sarsıntıya hazırlık maksadıyla kaynak artırılması gayesiyle sunduğu önergenin de AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla reddedildiği ortaya çıktı.