Libya’nın doğusundaki Temsilciler Meclisi (TM), cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin düzenlenmesinin yolunu açan Anayasa Beyannamesi’ndeki 13’üncü değişikliği Devlet Yüksek Kurulu’nun onayını almaksızın tek taraflı yürürlüğe koydu.

TM Sözcüsü Abdullah Buleyhık, gazetecilere yaptığı açıklamada, “Anayasa Beyannamesi’ndeki 13’üncü değişikliğin, Temsilciler Meclisi’nde onaylandıktan sonra resmi gazetede yayımlanması yürürlüğe girdiği manasına gelir.” dedi.

Libya Devlet Yüksek Kurulu ise seçimlerin düzenlenmesini kapsayan 13’üncü değişikliğin ele alınacağı oturuma birtakım göstericilerin Kurul üyelerinin Meclis’e girişini engellemesi üzerine oturumu erteledi.

Libya Devlet Yüksek Kurulu Üyesi Saad bin Şerade, Trablus merkezli Libya el-Ahrar televizyon kanalına yaptığı açıklamada, 13’üncü değişikliğin ele alınacağı oturumun pazar gününe ertelendiğini söyledi.

Bazı göstericilerin Kurul üyelerinin Meclis’e girmesini engellediğini belirten bin Şerade, oturumu düzenlemek için kâfi üye sayısına ulaşılamadığını belirtti.

Bin Şerade, engellemenin nedenine dair bilgi vermezken, Kurul de mevzuya ait bir açıklama yapmadı

Anayasa Beyannamesi’ndeki 13. değişiklik

Anayasa Beyannamesi’nde yapılan 13’üncü değişiklik, cumhurbaşkanı ve başbakanın yetkileri, yasama organının bileşenleri ve fonksiyonlarının tanımlanmasını içeriyor.

Değişiklik, cumhurbaşkanının barış ve savaş hali ilan etme yetkisini ve Ulusal Meclis’in yerinin başşehir Trablus, bir sonraki Temsilciler Meclisi’nin merkezinin ise Bingazi kentinde olmasını kapsıyor.

Ayrıca, senato üye sayısının doğuda Berka, batıda Trablus ve güneyde Fizan olmak üzere Libya’nın üç bölgesi ortasında eşit olarak belirlenmek üzere 900 şahıstan oluşmasını kapsayan değişiklik, Temsilciler Meclisi’nin nüfus yoğunluğuna nazaran seçilen 200 üyeden oluşmasını öngörüyor.

TM Lideri Akile Salih, 6 Şubat’ta ülkenin süreksiz anayasası kararındaki “Anayasa Beyannamesi” üzerinde değişiklik yapılarak seçime gidilmesi teklifinde bulunmuştu.

TM, 7 Şubat’ta oy birliğiyle tek taraflı onayladığı 13. değişikliğin bir nüshasını Devlet Yüksek Kurulu’nda bugün planlanan oturumda ele alınması için göndermişti.

Libya’da Muammer Kaddafi rejiminin (1969-2011) devrilmesinin akabinde ilan edilen “Anayasa Beyannamesi” ülkede süreksiz anayasa kararında.

TM ile Libya Devlet Yüksek Kurulu’nun, ülkeyi seçimlere götürecek anayasal metinle ilgili yürüttüğü görüşmelerden ise “askerler ile ikili vatandaşlığı olanların adaylığı” probleminde yaşanan uyuşmazlık nedeniyle şu ana kadar bir sonuç alınamadı.

Libya’daki seçim çıkmazı

Birleşmiş Milletler öncülüğündeki Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun Kasım 2020’deki toplantılarında, ülkede devlet başkanlığı ve parlamento seçimlerinin 24 Aralık 2021’de yapılmasına karar verilmiş lakin seçimler planlanan tarihte yapılamamıştı.

Tobruk’taki Temsilciler Meclisi, mevcut Ulusal Birlik Hükümeti’nin vazife müddeti 24 Aralık 2021’de dolduğu gerekçesiyle 10 Şubat 2022’de ülkenin batısındaki milletvekillerinin birçoklarının katılmadığı oturumda Fethi Başağa’yı başbakan seçmiş, 1 Mart’ta da Başağa hükümetine güvenoyu vermişti.

Libya Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe ise Temsilciler Meclisi’ni Cenevre Mutabakatı’nda belirlenen yol haritasından ayrılmakla suçlayarak misyonunun başında olduğunu, vazifesi lakin seçilmiş bir hükümete teslim edeceğini söylemişti.

Libya Devlet Yüksek Kurulu ikili vatandaşlığı olanlar ile askerlerin, Devlet Başkanlığı seçimlerine adaylığının engellenmesini isterken, TM buna müsaade verilmesinde ısrar ediyor.