Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’na nazaran, şubatta tüketici yıllık enflasyonundaki artış alt kümeler geneline yayılırken, kelam konusu yükselişe en bariz katkı 2,35 puanla besin kümesinden geldi.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) şubat ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 4,81 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 54,44’e yükseldiğini açıklamasının akabinde TCMB’nin Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayınlandı.
EN BARİZ KATKI BESİN VE TEMEL MAL KÜMELERİNDEN
Rapora nazaran, şubatta tüketici yıllık enflasyonundaki artış alt kümeler geneline yayılırken, bu gelişmeye en besbelli katkı besin ve temel mal kümelerinden geldi.
EMTİA FİYATLARI ARTTI
Emtia fiyatlarında ocak ayından itibaren gözlenen artış eğilimi son devirde jeopolitik gelişmelerle hızlandı ve irtibatlı kalemlerde tesirleri hissedildi.
Besin yıllık enflasyonundaki yükseliş alt kümeler genelinde sürdü. Son aylarda yüksek seyreden taze meyve ve zerzevat enflasyonundaki artış da bu devirde hızlanmaya devam etti.
BESİN ESERLERİNDEKİ KDV İNDİRİMİ DEVREYE GİRDİ
Öteki taraftan temel besin eserlerindeki KDV indirimi daha olumsuz bir görünümü sınırladı. Temel mal fiyatlarındaki artış eğilimi şubat ayında yavaşlamakla birlikte yıllık enflasyon tüm alt kümelerde yükseldi.
Milletlerarası güç fiyatlarındaki artışın tesirleri yurt içi güç fiyatlarına yansıdı. Hizmet kümesinde yıllık enflasyon tüm alt kümelerde artarken, güç ve besin görünümüne de bağlı olarak ulaştırma ve lokanta-otel öne çıkan alt kümeler oldu. Başta güç olmak üzere milletlerarası emtia fiyatlarında bölümler geneline yayılan yükselişler ile tedarik zincirlerindeki aksamalar sonucunda üretici fiyatlarındaki artışlar da sürdü.
Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonlarındaki yükseliş devam etti. Kelam konusu gelişmelerle şubatta evvelki aya nazaran yıllık tüketici enflasyonuna katkı; besinde 2,35 puan, temel malda 1,57 puan, hizmette 0,99 puan, güçte 0,74 puan ve alkol, tütün ve altında 0,10 puan arttı.
Akaryakıt fiyatlarındaki gelişmeleri takiben, ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar yüzde 5,73 artarak yıllık enflasyon yüzde 46,87’ye yükseldi. Ulaştırma hizmetlerinde karayolu ile kentler ortası yolcu nakliyeciliği ve otobüs ile kent içi yolcu nakliyeciliği fiyatlarındaki artışlar da dikkati çekti.
KİRA ALT KÜMESİNDE AYLIK ARTIŞLAR ŞUBATTA GÜÇLENDİ
Öteki hizmetler alt kümesinde genele yayılan artışlar gözlenirken, geriye endeksleme davranışının yaygın olduğu sıhhat ve eğitim hizmetleri ile birlikte sigorta fiyatları öne çıkan kalemler oldu. Kira alt kümesinde yıllık enflasyon yükselmeye devam ederken, mevsimsel tesirlerden arındırılmış bilgiler aylık artışların şubatta güçlü seyrettiğine işaret etti.
ARABA FİYATLARI YATAYA YAKIN SEYRETTİ
Temel mal yıllık enflasyonu şubatta 5,89 puanlık artışla yüzde 54,38 düzeyine ulaştı. Bu devirde, yıllık enflasyon tüm alt kümelerde yükseldi. Altın hariç sağlam mal fiyatları şubatta yüzde 3,27 artarken, küme yıllık enflasyonu yüzde 60,94 oldu. Yüzde 8,08’le mobilya, yüzde 8,73’le beyaz eşya dalları fiyat artışlarıyla öne çıkarken, araba fiyatları yataya yakın seyrederek ölçülü görünümünü sürdürdü.
Öbür temel mallarda fiyat artışları başta ilaç, şahsî bakım eserleri, konut ile ilgili eserler ve konutun bakım ve tamiri kümeleri olmak üzere genele yayılırken, bu kümede yıllık enflasyon yüzde 61,89 düzeyine ulaştı.
Giysi ve ayakkabı fiyatları, mevsimsel normalinin tersine şubat ayında yüzde 0,23’le hudutlu da olsa artış gösterdi ve alt küme yıllık enflasyonu 26,55’e yükseldi.
GÜÇ KÜMESİ ENFLASYONUNUN SÜRÜKLEYİCİSİ AKARYAKIT OLDU
Güç fiyatları şubatta yüzde 4 yükseldi ve küme yıllık enflasyonu 6,6 puan artarak yüzde 82,98’e çıktı. Bu periyotta artan jeopolitik risklerle birlikte hızlanan milletlerarası güç fiyatları akaryakıt, katı yakıt ve tüp gaz fiyatları üzerinde baskı oluşturdu. Küme aylık enflasyonunun sürükleyicisi yüzde 10,10’la akaryakıt fiyatları olurken, elektrik fiyatlarında kademeli tarife limitinin arttırılması ile görülen yüzde 4,84’lük düşüş daha olumsuz bir görünümü sınırladı.
Öte yandan besin ve alkolsüz içecek fiyatları da şubatta yüzde 8,41 artarken, küme yıllık enflasyonu 8,86 puan yükselerek yüzde 64,47 oldu. Bu periyotta işlenmemiş besin kümesinde daha bariz olmak üzere hem işlenmemiş hem işlenmiş besin kümesinde yıllık enflasyon artmaya devam etti.
TAZE ZERZEVAT MEYVE FİYATLARI YÜKSELDİ
Taze meyve-sebze fiyatları olumsuz hava şartları ve artan güç maliyetleri sonrasında şubatta yüzde 32,16 arttı.
Bu periyotta ekmek ve tahıllar, kırmızı et, şeker ve şekerle kontaklı eserler, alkolsüz içecekler ve konserve zerzevat eserleri öne çıkan öteki kalemler oldu. Raporda, şubat ayının yarısında uygulanmaya başlanan KDV indirimlerinin besin alt kalemlerinde tesiri görülmekle birlikte, indirim kaynaklı tesirin bir kısmının mart ayına sarkacağının not edilmesi gerektiğinin altı çizildi.
YURT İÇİ ÜRETİCİ FİYATLARI TÜM ALT KÜMELERDE YÜKSELDİ
Yurt içi üretici fiyatları şubatta yüzde 7,22 arttı ve yıllık enflasyon 11,48 puan yükselişle yüzde 105,01 oldu.
Şubat ayında döviz kuru istikrarlı bir görünüm sergilerken emtia fiyatları tekrar güçlü bir artış gösterdi ve tedarik zincirlerindeki aksaklıklar sürdü.
Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, yıllık enflasyon güç kümesinde daha besbelli olmak üzere tüm alt kümelerde yükseldi. Alt kümeler bazında, aylık değişimler dikkate alındığında elektrik-gaz üretimi ile dağıtımı, ham petrol-doğal gaz, temel eczacılık, ağaç ve inşaat ile irtibatlı eserler öne çıktı.