Rusya ve Ukrayna ortasında Donbas bölgesinde yıllardır süren soğuk savaş, çatışmalara dönmek üzere…
Bölgedeki askeri hareketliliğin ardından Putin, Ukrayna’nın doğusundaki Donetsk ve Lugansk Rusya yanlısı ayrılıkçıların kelamda idarelerinin tanınmasına dair kararnameyi imzalaması, yeni bir kriz yarattı.
Mümkün bir savaş ihtimaline karşı dünyanın gözü Donbas’a çevrilmiş durumdayken, Minsk Mutabakatı yine gündeme getirildi.
Tarafların 7 yıl evvel imzaladığı 13 unsurluk muahede ile bölgede mutabakat sağlanmış, sular durulmuştu.
İki ülke ortasındaki barışın Minsk Mutabakatı ile sağlanabileceği düşünülüyor. Pekala Minsk Muahedesi nedir, hangi unsurlar var? İşte detayları…
Minsk Protokolü, Ukrayna’nın Donbass bölgesindeki savaşı durdurmak için Ukrayna, Rusya Federasyonu, Donetsk Halk Cumhuriyeti, Luhansk Halk Cumhuriyeti ve Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT) temsilcileri tarafından 5 Eylül 2014 tarihinde imzalanan bir muahededir.
AGİT himayesinde Belarus’un Minsk kentinde yapılan kapsamlı görüşmelerin akabinde imzalandı.
Donbass’taki çatışmayı durdurmak için daha evvel yapılan çok sayıda teşebbüsün akabinde gelen muahede, acil bir ateşkes uyguladı.
Protokol, Donbas’taki savaşı durdurmayı başaramadı ve bunu 12 Şubat 2015’te kabul edilen Minsk II isimli yeni bir önlem paketi takip etti.
Minsk II’de çatışmayı durduramadı, fakat Minsk muahedeleri,bölgedeki sakinliği sağlamak için tahlil yolu olarak görülmeye devam ediyor.
MİNSK MUTABAKATI HUSUSLARI NELERDİR?
-
Ukrayna’nın doğusunda inançlı bölge oluşturulması emeliyle iki taraf ortasında 50 kilometre genişliğindeki bölgeden ağır silahların çıkartılması. Buna nazaran, 100 mm kalibreden büyük silahların 50 kilometre, taşınabilir roket sistemlerinin 70, taktik füze sistemlerinin ise 140 kilometre uzaklıktan ateşkes yürürlüğe girdikten sonra en fazla 14 gün içinde geri çekilmesi.
-
AGİT’in, tarafların anlaştığı ateşkes kurallarını ve ağır silahların geri çekilmesini gözlemlemesi ve rapor etmesi.
-
Ağır silahların bölgeden çıkartıldıktan sonra, Ukrayna kanunları göz önüne alınarak Donetsk ve Luhansk bölgelerinde mahallî seçim modeli üzerinde görüşmelere başlanması. Ayrıca, en geç 30 gün içinde Ukrayna Meclisi’nin 19 Eylül’de kabul edilen Donetsk ve Lugansk’a “özel statü veren kanun” hususu gereği karar alması.
-
Donetsk ve Luhansk bölgelerinde ayrılıkçı faaliyetlere karışanların affedilmesi gayesiyle kanun çıkartılması.
-
Tarafların elindeki esir ve tutukluların tamamının özgür bırakılması ya da takas edilmesi.
-
İnsani yardımların dağıtımı, nakliyesi ve güvenliğinin sağlanması.
-
Kiev ile doğu bölgeleri ortasında toplumsal ve ekonomik bağların tam olarak yine kurulması için model geliştirilmesi.
-
Çatışma bölgesindeki devlet hududunun tamamının Ukrayna ordusu tarafından denetim edilmesi. Bunun lokal seçimlerden en geç bir gün sonra sağlanması.
-
Ukrayna’daki tüm yabancı savaşçıların ve silahların AGİT denetiminde ülkeden çıkartılması.
-
Ukrayna’da 2015 sonuna kadar Lugansk ve Donetsk’in özel durumunu gözeterek mahallî idarelere genişletilmiş haklar sağlayacak anayasal ıslahat yapılması.
-
“Lugansk ve Donetsk’e statü veren” kanun kapsamında bu bölgedeki lokal seçimlere ait bahislerin üçlü temas kümesi çalışmaları çerçevesinde görüşülüp, karara bağlanması. AGİT bu süreçte gözlemci olarak yer alması.
-
Muahede unsurlarının görüşülmesi ve hayata geçmesi için üçlü (Kiev-Donetsk-Lugansk) çalışma ve temas kümelerinin oluşturulması