ODTÜ öncülüğünde Gazi, Hacettepe, İstanbul Teknik, Munzur, Çanakkale Onsekiz Mart, Cumhuriyet, Abdullah Gül, Osmangazi ve Çin Yerbilimleri üniversiteleri ile İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ve Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğünden (MTA) akademisyenler, İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından başlatılan “İzmir İli Depremsellik ve Mikrobölgelendirme Araştırma Projesi” için bir ortaya geldi.
Takıma, Ankara Üniversitesi ve TÜBİTAK-MAM’dan uzmanlar da dahil oldu. İzmir’in taban yapısı, geçmiş sarsıntı ve tsunamilerin izleri ve fayların sarsıntı üretme potansiyellerinin değerlendirileceği proje kapsamında geçen ay kolları sıvayan takım, karadaki fay çizgilerinde hendek açıp sarsıntıların izlerini araştırıyor. Grup, İzmir Körfezi tabanından da karot alıyor. Çalışmaların 2,5 yılda tamamlanması hedefleniyor.
“Fay sayısının bilinenden daha fazla olduğunu gördük”
Prof. Dr. Erdin Bozkurt, AA muhabirine, İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Tunç Soyer’in teşebbüsleriyle başlatılan projenin içeriği, bütünselliği, değişik iş paketlerinin eş güdümü düşünüldüğünde dünyada birinci olma özelliği taşıdığını söyledi.
Projenin temel gayesinin İzmir’in depremselliğini ortaya koymak olduğunu vurgulayan Bozkurt, şöyle konuştu:
“Projemiz kapsamında İzmir metropolünü referans alan 100 kilometre çapındaki bir dairesel alan içinde kalan tüm fayları detaylı bir halde haritalandıracağız ve bu fayların zelzele üretme potansiyellerini, eski zelzele kayıtlarını, sarsıntıların tekrarlanma aralıklarıyla ilgili detaylı çalışmalar yürüteceğiz. Bu alan içinde şimdiye kadar tanımlanmış 40’tan fazla fay var. Biz birinci çalışmalarımızda bu fay sayısının bilinenden daha fazla olduğunu gördük. Bu hususta da detaylı çalışmaları yürütmekteyiz.”
Yaşanan coğrafyanın taban şartlarının güzel bilinmesinin zelzeleye hazırlıklar konusunda büyük kıymet taşıdığını ve bu projede jeoteknik, hidrojeolojik ve jeofizik içerikli çok disiplinli araştırmalar gerçekleşeceğini aktaran Bozkurt, şöyle devam etti:
“Bu kapsamda binlerce sondaj açılacak, gerek toprakta gerekse laboratuvarda yüzbinlerce deney ve test yapılacak. Bunlara ilaveten, bölgede toplum sıhhati için risk oluşturabilecek jeolojik oluşumların tespit edilmesi, toplumu ve ilgilileri bilgilendirerek gerekli tedbirlerin alınmasında öncü rol üstlenmek için detaylı tıbbi jeoloji çalışmalarına da başladık.”
Eski tsunamiler de araştırılacak
Tsunami ve zelzele kayıtlarını yalnızca karada değil denizde de araştırdıklarını aktaran Bozkurt, şöyle dedi: “Bir platform aracılığıyla uzman arkadaşlarımız denizden karotlar toplayacak, sarsıntıların ve tsunamilerin kayıtlarını tespit edip birebir karada yaptığımız üzere onları tarihlendireceğiz. Gelecekte olabilecek zelzelelerin üretebileceği tsunamilerin modellenmesi ve kentin bu manada tsunamilere hazır hale getirilmesi için gerekli çalışmaları bu kapsamda detaylı bir biçimde yürüteceğiz.”
“Deprem master planına altyapı oluşturacak”
Çalışmanın İzmir ve etrafı için çok kıymetli olduğunu kaydeden Bozkurt, “Sonuçta İzmir’in sismik tehlike tahlilini yapacak ve münasebetiyle sarsıntı master planına altyapı oluşturabilecek çok kıymetli bir çalışmayı burada gerçekleştirmeye çalışıyoruz.” dedi.
Projenin bir üniversitenin tek başına gerçekleştirmesinin mümkün olmadığını, bu nedenle projeye 12 üniversite ile 2 kamu kurumunun katkı koyduğunu aktaran Bozkurt, şöyle konuştu:
“Ayrıca, Çin Yer Bilimleri Üniversitesinden arkadaşlar da projeye ilerleyen basamakta şahsen Türkiye’ye gelerek dahil olacak. Önümüzdeki periyotta Avrupa, Amerika ve Balkanlar’dan da birtakım arkadaşları katkı koymaları için davet edeceğiz. Bu çalışmalar sonuçlandığında bölgenin geçmişteki 2500-3000 yıl ve daha öncesi periyotlara ilişkin zelzele tarihçesini ortaya koyacağız.”