Amerikalı, Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan birinci siyahi bayan muharrir olan Toni Morisson’un hayat öyküsüdür.

Amerika’da 1931’de dünyaya gelen Toni Morisson, epey külfetli bir vakit diliminde yaşadı. Hakikaten onun doğduğu yıllarda Amerika’da siyahilere olan nefret ve ayrımcılık en üst düzeydeydi.

Siyahilere olan baskı ve dışlanmışlık hayatın her alanında baş gösteriyordu. Birçok büyük aktivistler, düşünürler, sivil toplum kuruluşlarının önde gelenleri bu haksızlığa dur dediler.

Dur diyenlerin biri de muharrir Toni Morisson’du…

Morisson’un yapıtlarında ırkçılık ve ayrımcılık başka bir yere sahip. Zira Morisson bu haksızlıkları romanlarında, yazılarında işleyerek bir nebze de olsa olanları duyurdu kendi çapında. O siyahi bir bayandı, yazardı. 1993’te Nobel Edebiyat Ödülü’nü alarak bu muvaffakiyetini daha da perçinleştirdi.

Nobel’i aldığında kimi bölümlerce beğenilmedi ve tartışma konusu olsu. Zira Nobel komitesi mükafatı siyahi bir muharrire veriyordu. Hem de yapıtlarında Amerika’yı yerden yere burması, siyahilere yapılan ayrımcılığı sert bir lisanla eleştirmesi onun başarısına gölge düşürmek isteyenler oldu.

Lakin Toni Morisson, bütün bu tenkitlere, haksızlıklara ve yıldırma siyasetlerine asla taviz vermedi. O bildiğini yaptı, kulaklarını tıkadı yazmaya, üretmeye devam etti.

Taki son romanını yazana kadar…

Cennet…

BOL ÖDÜLLÜ MUHARRİR

Morisson Chloe Antony WoffordHarold Morrison’la tanışıp evlendi. Mavi gözlere sahip olmak isteyen küçük bir zenci kızı mevzu edinen En Mavi Göz, müellifin birinci edebi çalışmasıdır. 1964 yılında Howard’dan ayrılıp Siracusa’ya giden Morrison, burada Random Yayınevi için editör olarak çalışmaya başladı.

Daha sonra New York’ta bilhassa zenci edebiyatı üzerinde uzmanlaşan Morrison, 1985 yılına kadar birebir işi sürdürdü. 1973 yılında Sula isimli kitabı yayınlandı. İki bayan ortasında 40 yıl süren dostluğu bahis edinen Sula ile National Book Ödülü’nü kazandı, bunu 1977’de Song of Solomon, 1981’de Tar Baby, 1988’de kendisine Pulitzer Ödülü’nü de kazandıran Beloved, 1992’de Jazz isimli yapıtlar izledi.

Toni Morisson

EĞİTİM MESLEĞİ

Toni Morisson, Howard ve Cornell Üniversiteleri’nde edebiyat eğitimi aldı. Tezini Virginia Woolf ve William Faulkner’in yapıtları üzerine hazırladı. Texas Southern Üniversitesi’nde ve Howard’da İngilizce dersleri verdi.

Birinci romanının tohumlarını da Howard’da katıldığı bir yazı kümesinde attı. Daha sonraki yıllarda editörlüğün yanı sıra akademide ders vermeyi sürdürdü. 1989-2006 yılları ortasında Princeton Üniversitesi Beşeri Bilimler kürsüsünde misyon yaptı.

TONİ MORİSSON ÖLDÜ

Dünya edebiyatına pek eser kazandıran ünlü müellif Toni Morisson, 5 Ağustos 2019’da doğduğu topraklarda, yıllarca hakları için çaba ettiği Amerika’da ömrünü yitirdi.