Çin’in Ay’ın karanlık yüzüne gönderdiği keşif aracının kaya ve toprak örnekleri toplama işlemini tamamladığı bildirildi. Çin, bunu başaran ilk ülke oldu.
Çin Ulusal Uzay İdaresinden yapılan açıklamaya göre, 2 Haziran’da Ay yüzeyine iniş yapmasının ardından sondasıyla yüzeyde kazılar yapan keşif aracı, topladığı örnekleri konteynerde mühürleyerek yükseltme aracına aktardı. Yükseltme aracı sabah saatlerinde örneklerin olduğu konteryneri yüzeyden yörüngeye çıkardı. Böylece görevin örnek toplama kısmı tamamlandı. Sonraki aşamada örnekler yörüngedeki dönüş mekiğine aktarılacak ve dönüş mekiği örnekleri Dünya’ya getirecek. KARANLIK YÜZEYDEN İLK KEZ ÖRNEK TOPLANDI Çang’ı 6, bugüne dek Ay’ın karanlık yüzeyinden kaya ve toprak örneği toplayan ilk keşif görevi ve Çin, bunu yapan ilk ülke oldu. Uydu, sonda, iniş ve yükseltme araçları ile dönüş mekiğinden oluşan keşif aracı, 3 Mayıs’ta Çin’in Haynan Adası’ndaki Vınçang Uzay Merkezi’nden fırlatılmıştı. Keşif aracı, 2 Haziran’da Ay’ın Güney Kutbu-Aitken Çanağı içindeki bir krater olan Apollo Çanağı’na yumuşak iniş yapmıştı. AY’IN KARANLIK YÜZÜ Dünya’nın etrafı ile kendi etrafındaki dönüş hızı eşit olduğundan Ay’ın hep aynı yüzü Dünya’ya dönük oluyor. Ay’ın Dünya’dan görünmeyen uzaktaki yüzüne “karanlık yüzü” adı veriliyor. “Karanlık” ifadesi, ışık yokluğunu değil bu bölgenin Ay’ın yakındaki yüzüne göre daha az bilinmesini ifade ediyor. İlk kez Sovyetler Birliği’nin “Luna” uydusu, 1959’da Ay’ın karanlık yüzünü fotoğraflamış, Sovyetler Birliği Bilimler Akademisi de 1960’ta Ay’ın karanlık yüzünü anlatan detaylı atlas yayımlamıştı. ABD’nin 1968’deki insanlı ay seferi “Apollo 8” görevine katılan astronotlar, Ay’ın karanlık yüzünü bizzat gören ilk insanlar olmuştu.ÇİN, KARANLIK YÜZEYE KEŞİF ARACI İNDİRİDEN İLK ÜLKE Çin mitolojisindeki Ay tanrıçası “Çang’ı”nın adını taşıyan keşif görevleri, 2007 ve 2010 yıllarında Ay yörüngesine yollanan “Çang’ı 1” ve “Çang’ı 2” uydularıyla başlamıştı. Ay’ın haritalandırılmasının hedeflendiği keşif görevleri, yüzeye yumuşak iniş için hazırlık amacı taşıyordu. “Çang’ı 3” görevinde “Yütu” (Yeşim Tavşanı) adı verilen gezgin keşif aracı, Aralık 2023’te Ay’ın yüzeyine indirilmişti. Çin, “Çang’ı 4” görevinde “Yütu-2” gezgin keşif aracını Ocak 2019’da Ay’ın karanlık yüzüne indirerek ilke imza atmıştı. “Çang’ı 5” görevinde Çin, Ay yüzeyinden kaya ve toprak örnekleri toplamayı amaçlayan ilk keşif aracını göndermişti. Keşif aracı, Kasım 2020’de fırlatıldıktan sonra topladığı 1,73 kilogram kaya ve toprak örneğiyle Aralık 2020’de Dünya’ya dönmüştü. Çin, Ay’daki keşif faaliyetini gelecek yıllarda yeni görevlerle sürdürmeyi planlıyor. Bu kapsamda “Çang’ı 6″nın ardından, 2026’da Ay’ın güney kutbunda keşif yapmak üzere “Çang’ı 7” ve 2027’de doğal kaynak kapasitesini ve kullanılabilirliğini doğrulamak ve Ay yüzeyindeki uzay üssü inşası için testler yapmak üzere “Çang’ı 8” görevleri planlanıyor. Ülke, 2030’dan itibaren Ay’a insanlı seferler düzenlemeyi, Uluslararası Ay Araştırma Üssü kurarak daha ileri keşif faaliyetlerine zemin hazırlamayı hedefliyor.
