Bilim insanları, Dünya üzerindeki en büyük hayvan genomunu keşfetti. Bu devasa genetik kod, karada yaşamaya uygun hale gelme sürecinde olan, hem suda hem de havada yaşayan eski bir tatlı su omurgalısı olan akciğerli balıklara ait.
Bilim insanları, Dünya üzerindeki en büyük hayvan genomunu keşfetti. Güney Amerika akciğerli balığı (Lepidosiren paradoxa), 90 gigabaz uzunluğunda devasa genetik yapısıyla, tüm hayvan genomları arasında rekor kırdı.
Almanya’nın Konstanz Üniversitesi’nden evrimsel biyolog Axel Meyer, “Bu türün DNA’sı, 90 gigabazdan fazla uzunluğa sahip. Bu, önceki rekoru elinde bulunduran Avustralya akciğerli balığının genomunun iki katından daha uzun,” dedi.
Güney Amerika akciğerli balığının 19 kromozomundan 18’i, her biri neredeyse 3 milyar baz içeren insan genomunun tamamından daha büyük. Bu da söz konusu genomun insan genomunun yaklaşık 30 katı uzunluğuna eşit geliyor. Benzer bir çalışma, Afrika akciğerli balığı (Protopterus annectens) üzerinde de gerçekleştirildi ve bu balığın genetik yapısının da oldukça uzun olduğu belirlendi. Bu bulgular, akciğerli balıkların evrimsel geçmişi ve tetrapodlar olarak bilinen dört uzuvlu omurgalıların ataları hakkında yeni bilgiler sağlıyor.
SEBEBİ SIÇRAYAN GENLER Meyer ve ekibi, Lepidosiren’in genomunun büyük olmasının sebebinin “sıçrayan genler” olarak bilinen ve genomda hareket edebilen genetik elemanlar olduğunu belirledi. Bu düzensiz diziler kendilerini kopyalayabilir ve genomda hareket edebilir; bu durum bulundukları organizmanın zararına olabilir ; ancak aynı zamanda hızlı genetik değişimlere de yol açabilirler . Araştırma ayrıca, bu genetik elemanların neden aktif olduklarını ve bu durumun tetrapodların evrimindeki rolünü anlamamıza yardımcı olabilecek ipuçları sağlıyor. Geçmişte yapılan araştırmalar, benzer “sıçrayan genlerin” coelacanth gibi fosil canlılarda da önemli bir rol oynadığını göstermişti.
Meyer, genomun oldukça kararlı olduğunu ve akciğerli balıkların genetik yapısının muhafazakâr kaldığını belirtti. Bu durum, bilim insanlarına tetrapodların ataları olan lob yüzgeçli balıkların kromozom yapısını yeniden inşa etme fırsatı sundu. Araştırma ekibi, akciğerli balıkların kromozom düzeyindeki genetik kaynaklarının, omurgalıların evrimindeki ana geçişler ve karasal yaşama geçiş hakkında daha derinlemesine bilgi edinmemizi sağlayacağını belirtiyor. Elde edilen bulgular, ayrıca, bu eski canlıların evrimsel yolculukları ve genetik çeşitlilikleri hakkında daha fazla keşif yapılmasını mümkün kılacak.
AKCİĞERLİ BALIKLAR: EVRİMİN ESKİ TANIKLARI Akciğerli balıklar, hem suda hem de havada oksijen alabilen eski bir balık grubudur. Yaklaşık 400 milyon yıl önce evrimleşmiş bu canlılar, tetrapodlar olarak bilinen dört uzuvlu omurgalıların ataları olarak kabul edilir. Hem solungaçları hem de akciğerleri kullanarak nefes alabilirler, bu da onlara oksijen seviyeleri düşük ortamlarda hayatta kalma yeteneği kazandırır. Bu balıkların yüzgeçleri, karasal yaşama geçişte önemli bir rol oynayabilir. Günümüzde Afrika, Güney Amerika ve Avustralya’da yaşayan üç türü bulunmaktadır. Akciğerli balıklar, evrimsel süreçleri ve karasal yaşama geçişi anlamak için kritik bilgiler sunan “yaşayan fosiller” olarak kabul edilirler.
GENOM NEDİR?
Genom, bir organizmanın tüm genetik materyalini ifade eden terimdir. Bu, bir organizmanın DNA’sındaki tüm genleri ve bu genlerin arasındaki düzenleyici bölgeleri içerir. Genom, organizmanın genetik bilgi bankasıdır ve bu bilgiler, hücresel fonksiyonları, gelişim süreçlerini ve biyolojik özellikleri belirler.
