Yüz yüze konuşmaların hızlı tempo ve dinamik değişimi sadece insanlar için değil; şempanzeler için de geçerli. Uluslararası bir araştırma ekibi, Doğu Afrika’daki vahşi şempanzelerin iletişim kalıplarının, insanların konuşma sırasında sıra alma davranışlarına benzer olduğunu ortaya koydu.
St Andrews Üniversitesi’nden etolog Gal Badihi’nin liderliğindeki araştırmacılar, 252 şempanzeden alınan 8 bin 500’ün üzerinde jest örneğini inceledi. Bulgular, şempanzelerin jestlerinin bir saniyeye kadar süren duraklamaları takip ettiğini ve bazen neredeyse anında tepki verdiklerini gösterdi. Bu, şempanzelerin tıpkı insanlar gibi hızlı bir iletişim akışına sahip olduklarını ortaya koyuyor. Badihi, “Şempanzelerin jest ve mimiklerinin zamanlaması, insanların konuşma sırasında sıra alma davranışlarına benzer ve oldukça hızlı. Bu da benzer evrimsel mekanizmaların bu sosyal etkileşimleri yönlendirdiğini gösteriyor,” dedi.
ŞEMPANZE TOPLULUKLARINDA FARKLILIK GÖSTERİYOR
Araştırmacılar, farklı şempanze toplulukları arasında iletişim hızında farklılıklar da gözlemledi. ÖrneğinAraştırmacılar, Uganda’daki Kanyawara şempanzelerinin, yakınlardaki Budongo Ormanı’nda yaşayan Sonso şempanzelerine kıyasla daha hızlı ‘konuşan’ türler olduğunu gözlemlediler. Catherine Hobaiter, “İnsanlarda olduğu gibi, bazı kültürlerde daha hızlı veya daha yavaş tepki süreleri gözlemleniyor” dedi. Araştırma ayrıca, şempanzelerin daha uzun anlam dizileri oluşturmak için kısa jestleri bir araya getirdiğini de gösterdi. Şempanzelerin “hadi oynayalım” jestlerinin 58 farklı versiyonunu tespit eden araştırmacılar, bu jestlerin sosyal hedeflere ulaşmak için nasıl kullanıldığını inceliyor. Bilim insanları “Şempanze ve insan dilleri arasında belirgin farklar olsa da, her iki sistemin de temelinde benzer kuralların olduğu görünüyor. Konuşma yapıların ne zaman veya neden evrimleştiğini hâlâ bilmiyoruz,” dedi. Araştırmacılar, bu soruya yanıt bulmak için daha uzak akraba türlerdeki iletişimi araştırmayı planlıyor.
