Bilim insanları Mars’ta görev yapan Curiosity keşif aracının araştırmalarından yola çıkarak Kızıl Gezegen’de geçmişte yaşam olabileceğine dair yeni kanıtlar buldu.
Gezegen soğuyup küresel manyetik alanını kaybettikçe, güneş rüzgarı ve güneş fırtınaları gezegenin atmosferinin önemli bir kısmını uzaya doğru aşındırarak Mars’ı bugün gördüğümüz soğuk ve kurak bir çöle dönüştürdü.
Kızıl Gezegen, yüzeyinde yaygın sıvı su kanıtlarıyla yaşama elverişli olabilecek koşullardan, karasal yaşam formlarıyla uyumsuz, misafirperver olmayan bir ortama dönüştü.
Araştırmacılar Curiosity’deki aletleri kullanarak Gale kraterinde bulunan karbonca zengin minerallerin izotopik bileşimini analiz ettiler ve Kızıl Gezegen’in eski ortamını şekillendiren iklimsel değişikliklere dair yeni bilgiler sundular.
Proceedings of the National Academy of Sciences’da yayınlanan araştırmanın baş yazarı David Burtt, “Bu karbonatların izotop değerleri aşırı miktarda buharlaşmaya işaret ediyor ve bu karbonatların muhtemelen sadece geçici sıvı suyu destekleyebilecek bir iklimde oluştuğunu gösteriyor. Örneklerimiz Mars yüzeyinde yaşamın (biyosfer) bulunduğu eski bir ortamla tutarlı değil, ancak bu durum bir yeraltı biyosferi veya bu karbonatlar oluşmadan önce başlayıp sona eren bir yüzey biyosferi olasılığını ortadan kaldırmıyor.” dedi.
Suyun buharlaşması sürecinde, karbon ve oksijenin daha hafif izotopları atmosfere daha kolay kaçma eğilimi gösterirken, daha ağır izotoplar kalır ve daha yüksek konsantrasyonlarda birikerek sonunda karbonat kaya oluşumlarına dahil olur.
Bu mineraller, iklim kayıtları olarak hareket etme yetenekleri nedeniyle büyük bilimsel ilgi görmektedir.
Karbonatlar, oluştukları ortamlar hakkında sıcaklık, asitlik, suyun ve atmosferin kimyasal bileşimi gibi bilgileri muhafaza edebilir.
Çalışma, Gale kraterinde bulunan karbonatların oluşumu için iki olası mekanizma önermektedir.
İkincisinde ise oluşum, yüksek oranda tuzlu ve soğuk su koşullarında, kriyojenik süreçler altında gerçekleşmiştir ki bu da oluşum sırasında buzun varlığına işaret etmektedir.
Makalenin ortak yazarlarından NASA Goddard’dan Jennifer Stern, “Bu oluşum mekanizmaları, farklı yaşanabilirlik senaryoları sunabilecek iki farklı iklim rejimini temsil ediyor. Islak-kuru döngü, daha yaşanabilir ve daha az yaşanabilir ortamlar arasındaki değişimi gösterirken, Mars’ın orta enlemlerindeki kriyojenik sıcaklıklar, suyun çoğunun buzda kilitlendiği ve orada bulunanların son derece tuzlu ve yaşam için hoş olmayan olduğu daha az yaşanabilir bir ortamı göstermektedir.” dedi.
Ancak bu çalışma, bu iklim senaryolarını doğrulayan kaya örneklerinden doğrudan izotopik kanıt sağlayan ilk çalışmadır.
Araştırma ekibine göre, ağır karbon ve oksijen izotopları bakımından bu kadar zengin karbonatların oluşumunu açıklamak için her iki iklim senaryosuna da (nem ve kuraklık döngüleri ile soğuk ve tuzluluk koşulları) ihtiyaç var.
Bu iki anlama gelmektedir:
İzotop değerlerinin bu kadar ağır olmasına yol açan aşırı derecede bir buharlaşma vardı ve bu daha ağır değerler korundu, bu nedenle daha hafif izotop değerleri yaratacak herhangi bir süreç büyüklük olarak önemli ölçüde daha küçük olmalıydı.”
